Opvallend veel Nederlandse afgevaardigden oordeelden afwijzend. Dit houdt waarschijnlijk verband met het naderende referendum over de Europese grondwet, zo beaamden sommigen van hen desgevraagd. Zij constateren dat er onder de burgers bezorgdheid leeft over het toelaten van nieuwe en meest arme lidstaten. Vorig jaar mei werd de gemeenschap al uitgebreid van 15 tot 25 landen.

In de laatste uren voor de stemming in Straatsburg zijn pogingen gedaan door leden binnen de groeperingen van de christen-democraten en de groenen om de beslissing voorlopig uit te stellen. Zij kregen uiteindelijk echter te weinig steun voor hun pleidooi.

De CDA-delegatie keerde zich vervolgens tegen de plannen om nu reeds de deur te openen voor de twee kandidaten Bulgarije en Roemenië. PvdA en VVD waren intern verdeeld. GroenLinks, ChristenUnie-SGP, D66 en SP gaven de betrokken naties het voordeel van de twijfel.

Het ligt in de bedoeling dat de aspirant-leden begin 2007 daadwerkelijk aanhaken. Met name Roemenië is nog lang niet klaar om de overstap te maken. Op tal van terreinen voldoet het nog niet aan de daarvoor geldende criteria. Voorzitter Brok, een van de buitenlandspecialisten uit het EP, concludeerde dan ook: „We hebben onze belofte ingelost; we willen dat ze lid worden. Maar de kous is niet af. Ze moeten in de komende periode veel huiswerk verrichten. We bieden ze een teken van vertrouwen, maar tegelijk blijven we heel oplettend.”

In november presenteert de Europese Commissie een verslag over de stand van zaken binnen het voorbereidende traject. Veel Nederlandse europarlementariërs hadden het besluit liever pas daarna genomen. „Vandaag lijkt me niet het juiste tijdstip om ja of nee te zeggen. We hebben nog zo’n twintig maanden te gaan. Er wordt te soepel omgesprongen met de voorwaarden”, aldus Van den Berg (PvdA).

Zijn collega Eurlings (CDA) zei eveneens te betreuren dat de stemming niet is verschoven. „Laat de onlangs in Boekarest aangetreden regering eerst maar eens bewijzen dat ze goed presteert.”

Beide politici benadrukten overigens dat zij vinden dat Roemenië, als het eenmaal de noodzakelijke hervormingen heeft voltooid, wel degelijk thuishoort in de EU.

Mochten de vereiste vorderingen tekortschieten, dan kunnen de ministers van de huidige lidstaten, op voorstel van de Commissie, de toetreding een jaar opschorten. De EU-instellingen hebben onderling afgesproken dat bij die eventuele procedure ook, anders dan de spelregels voorschrijven, het Parlement zal worden ingeschakeld.

Eurlings reageert sceptisch op die toezegging. „De formele macht zijn we kwijt. Het beslissende moment is voor ons achter de rug.”

De komst van Bulgarije en Roemenië moet nog de instemming krijgen van elk van de nationale parlementen in de Unie.