Woensdagavond brachten George Bush junior en senior en Bill Clinton een bezoek aan de Sint-Pieter om afscheid te nemen van de overleden paus. De Amerikanen zijn een voorbode van de ongeveer 200 delegaties uit de gehele wereld die vrijdagochtend de uitvaart van de paus zullen bijwonen. Behalve de Amerikaanse president worden ook onder anderen de Iraanse president Khatami en de Syrische president Assad in Rome verwacht. De begrafenis brengt ’s werelds grote vijanden bij elkaar.

Buiten de Sint-Pieter staan volgens Guido Bertolaso, het hoofd van de burgerveiligheid, nog altijd 1 miljoen mensen die afscheid willen nemen van de kerkleider. Bertolaso bepaalde gisteravond dat er geen nieuwe mensen meer mogen aansluiten in de kilometerslange rij naar de kerk. Volgens de autoriteiten zijn 4 miljoen belangstellenden in Rome neergestreken. Dat komt bij het inwonertal van de Italiaanse hoofdstad, waar officieel 2,4 miljoen zijn ingeschreven.

De enorme toeloop op de Sint-Pieter, van vooral Italianen en Polen, is verrassend. „Waarom bestormen miljoenen mensen de Sint-Pieter en zijn de kerken vaak halfleeg?” vroeg de krant Corriere della Sera zich vandaag af. „Misschien omdat wij Italianen beter zijn in een groot gebaar dan in goed gedrag.”

Het dagblad merkt verder op dat mensen de laatste tijd emotioneler reageren, zoals ook bleek ten tijde van de aanval op het World Trade Center en de tsunami in Azië. „Bij Johannes Paulus kan daaraan worden toegevoegd: hij is zeer vertrouwd en erg geliefd, er gaat veel suggestie van het geheel uit en er bestaat ook een beetje wedijver. Weinig zondagsvieringen kunnen daar tegenop.”

Mogelijk gaat ook de wet van de kritische massa op. Als een bepaald aantal mensen iets doet, worden er geen kritische vragen meer gesteld. Zo zei bijvoorbeeld de 74-jarige Carlo, die in de rij staat langs de Tiber: „Ik heb altijd de voorkeur gehad voor paus Johannes XXIII. Maar nu heb ik me bedacht: Alleen een groot mens lukt het miljoenen jongeren naar zich toe te trekken.”

In de media worden inmiddels vraagtekens gezet bij de reconstructie van de laatste uren van Johannes Paulus II. Vorige week vrijdag, een dag voor zijn dood, was een mensenmenigte onder het raam van de pauselijke slaapkamer gestroomd. De secretaris van de paus zou het raam hebben geopend, waardoor de paus de aanmoedigingen van de gelovigen kon horen. Daarop zou Johannes Paulus II, zij het met moeite, hebben gezegd: „Ik heb jullie gezocht. Nu zijn jullie naar mij gekomen. En ik dank jullie.”

Maar de paar kardinalen, zo merkt de krant La Repubblica op, die vanaf vrijdag bij de paus op bezoek waren geweest, vertelden na afloop dat deze niet in staat was te spreken. Kardinaal Edmund Szoka, gouverneur van Vaticaanstad, had onder andere gezegd dat „de paus niet alleen niet spreekt, maar ook grote moeite heeft met ademen.”

Op zaterdagavond om 21.37 blies de paus, aldus een Poolse geestelijke die op de slaapkamer aanwezig was, zijn laatste adem uit terwijl hij „amen” zei. Het is erg onwaarschijnlijk dat het zo is gegaan. De Britse krant The Daily Telegraph beweert zelfs dat de paus al op vrijdag zou zijn overleden, maar dat het Vaticaan pas een dag later het nieuws naar buiten bracht. Het verschil in tijd zou overbrugd zijn met bovengenoemde enscenering.