Wie al die kou nog niet zijn vergeten, zijn de wegwerkers van Rijkswaterstaat. Ze hebben het nu extra druk met het repareren van wegen omdat die door de vorst zwaar zijn aangetast. Een bevroren wegdek wordt van binnenuit door het uitzettende ijs opengebroken en blijft verkruimeld achter zodra de dooi inzet. In letterlijke zin is dat dus ontbinding van een compacte materie als asfalt - en dat niet door krachtpatserij, maar door een stille kracht die vrieskou heet.

Het beeld van ontbinding, van uiteenvallen en deconstructie is me bijgebleven nadat ik van nabij iets van de gevolgen van de zeebeving in Azië had meegemaakt. Letterlijk lagen daar, aan de Thaise westkust en in India, lichamen te ontbinden, en dat was al erg genoeg om mee te maken. Maar in figuurlijke zin was die ontbinding evengoed aangrijpend: families werden er uiteengerukt, hotels vol luxe en plezier veranderden in oorden des doods. Juist in Thailand kwam die afschuwelijke deconstructie van het bestaan hard aan, omdat daar westerse gezinnen slachtoffer werden. Westerlingen, herkenbaar in hun emotie, in hun gelaatsuitdrukking, in hun voorkomen.

De herinnering aan die beelden werken bij mij ook nu nog door als ijs in het wegdek: als een zich eindeloos herhalende gedachteoefening breken ze stilletjes je eigen leven open. Momenten van geluk, van samen zijn als gezin veranderen dan heel even in puzzels waarvan de stukjes in een oogwenk door elkaar worden geschud.

Noem het een intens besef van kwetsbaarheid, of een onweerstaanbaar spelletje dat met alles en iedereen even de spot drijft: het bestaan, je eigen leven, persoonlijk geluk, in driedelig gehesen hotemetoten, maar ook een beschaving als geheel. Je ziet ze als het ware voor je ogen uiteenvallen en… weer in elkaar gezet.

Als we trendwatchers moeten geloven willen mensen van nu gebeurtenissen in de wereld meebeleven, ze willen er -via krant, radio of televisie- bij zijn als ’het gebeurt’. Ze willen dat nieuws emoties bij hen losmaakt.

Wat een overmoed! Want wie is vanbinnen bestand tegen de gruwelen die in de wereld gebeuren? De wereld die de media tonen, is een stinkend riool, een kerkhof. De wereld, dat is een oorlogsfront waar veelbelovende jongens kapot worden geschoten, waar baby’s wegteren door honger of ziekte. En dát willen we als westerse mens allemaal meebeleven, voluit en met ons hart binnenstebuiten gekeerd! Je kunt erop wachten dat deze trend omslaat in een tegentrend, namelijk die van afsluiting voor de wereld, of nog erger.

Is emotie dan niet hetzelfde als bewogenheid, waarover de Bijbel zo positief spreekt? Zeker niet. Het eerste -emotie- is beleving-zonder-meer, vrucht van allerlei psychologische processen in ons brein die, als ze niet verankerd zijn in iets als een humane levensbeschouwing, heel iets anders uitwerken: afstomping, afsluiting en nihilisme, dat je gerust met ”geestelijke ontbinding” kunt vertalen.

Bewogenheid daarentegen is verankerde emotie, die vooral wordt gevoed door cultuur, religie en de daaruit voortkomende levens- en mensbeschouwing. Het christelijk geloof is van die verankerde bewogenheid bij uitstek een voorbeeld. Want eigenlijk doet een christen zijn leven lang niets anders dan óéfenen in ont-bin-ding - en dan niet als een op zelfkastijding beluste dwaalgeest, maar als volgeling van Jezus Christus, de opgestane Levensvorst, die Zijn leven aflegde en het weer opnam.

Pasen is voor een christen de garantie dat alle ontbinding -hoe afschrikwekkend ook- de belofte van herstel in zich heeft. Wat is er troostrijker in een mensenleven dan dát? En wat motiveert er meer om de wereld met open ogen tegemoet te treden dan dat?

Ab Jansen