New York Times
De buitenlandse kranten hebben deze week vanzelfsprekend veel aandacht voor het overlijden van paus Johannes Paulus II. De commentaren zijn over het algemeen bijzonder lovend. Alleen de Zwitserse krant Neue Zürcher Zeitung uit verwijten richting de overleden kerkleider.
De New York Times publiceerde een groot persoonlijk getoonzet opinieverhaal waarin de paus wordt geprezen om zijn verzet tegen de doodstraf. Johannes Paulus II hielp de Amerikaanse rooms-katholieken een positie van principiële oppositie tegen de doodstraf te bereiken.
„De effecten van het leiderschap van de paus zullen nog vele jaren voelbaar zijn, zowel in de hoogste echelons van de katholieke hiërarchie als onder de katholieke gelovigen in de parochies. Terwijl peilingen eens lieten zien dat Amerikaanse katholieken de doodstraf evenzeer steunden als andere Amerikanen, tonen zij nu dat de steun voor de doodstraf onder katholieken nu tot onder de 50 procent is gezakt. Juist afgelopen maand zijn katholieke bisschoppen in de Verenigde Staten een felle onderwijscampagne begonnen om een einde aan de doodstraf te maken.
Dit is een moment waarop ik meer dan twintig jaar heb gewacht,waarvoor ik heb gebeden, sinds ik in 1984 de executiekamer in Louisiana uitkwam nadat ik had gezien hoe Patrick Sonnier door elektrocutie werd gedood. En het is de paus die dat mogelijk heeft gemaakt.”
Le figaro
In het hoofdredactioneel commentaar vraagt Le figaro vooral aandacht voor „een deugd die in onze tijd vaak wordt vergeten: moed.” Meer nog dan zijn voorgangers zal de overleden paus de geschiedenis ingaan als een moedig man, aldus het Franse dagblad.
„Is het omdat hij uit een regio van de wereld kwam die zo lang een vazalstaat was? Is het omdat hij had begrepen dat de christenen een kerk nodig hadden die levendig en trots op zichzelf was? Is het omdat hij de overtuiging had dat hij het voorbeeld moest geven opdat de mensheid de weg van knagende onzekerheid zouden verlaten en de weg van versterkende hoop zouden vinden?
Zo streed hij de strijd van de wereld, enerzijds door lawaai te maken en woede te tonen, anderzijds door stille overpeinzing en gebed. Tijdens een lange pelgrimstocht van meer dan 25 jaar reisde hij naar elke uithoek van de planeet, ging hij op zoek naar christenen, ontmoetten hij volken. Hij evangeliseerde en vermaande. Bij gebrek aan andere kritiek, kwalificeerden sommigen hem als conservatief. Dat was hij, maar hij was ook progressief en, elke keer weer, trouw en standvastig, een paus met een missie. Hij heeft zijn opvolger eigenlijk bij voorbaat in de schaduw gesteld: die gaat een kerk besturen die een heropleving heeft meegemaakt en die is gestempeld door het aura van hem die nu is overleden.”
The Times
In de Britse krant The Times mijmert de bekende commentator Lord William Rees-Mogg over mogelijke opvolgers voor de paus. De verkiezing van Johannes Paulus II was een van de beste besluiten uit de geschiedenis van de rooms-katholieke kerk, stelt Rees-Mogg. De grote vraag is of die beslissing kan worden herhaald.
„Na zo’n lange regeerperiode is het waarschijnlijker dat de kardinalen zullen zoeken naar een nieuwe paus voor een nieuwe wereld. Dat betekent niet een liberale paus. De hele discussie rond het onderwerp ”liberaal versus conservatief” is op een misleidende manier gevoerd. In het conclaaf is het gewoonlijk een nadeel om als kandidaat van een bepaalde ideologische vleugel te worden bestempeld. De kardinalen hopen een nieuwe paus te kiezen die de hele kerk bijeen zal houden, zowel liberalen als conservatieven.
In elk geval zal de nieuwe paus een antwoord moeten formuleren op de uitdagingen waarvoor de kerk zich ziet gesteld. Niemand weet hoe hij die uitdagingen zal analyseren of wat zijn antwoord daarop zal zijn. Liberale kardinalen kunnen conservatieve pausen creëren, en andersom.
Neue Zürcher Zeitung
Hoewel de meeste buitenlandse commentaren nogal positief over wijlen paus Johannes Paulus II zijn, laat de Neue Zürcher Zeitung zich in verwijtende zin over de kerkleider uit. De Poolse paus interesseerde zich volgens de Zwitserse kwaliteitskrant niet voor Zwitserland en progressief denkende katholieken vonden bij hem absoluut geen steun. Een deel van de secularisatie in het Alpenland schrijft het dagblad aan het pauselijk beleid toe.
„Het is echter te simpel alleen Rome verantwoordelijk te houden voor de toestand van de kerk; er zijn vele oorzaken. Wie moderne levensgewoonten en vrouwenemancipatie ondersteunt, voelt echter vanaf de Heilige Stoel nauwelijks ondersteuning. Blokkades over gewichtige vragen zijn voor velen gewoon geworden; juist in de kerk, een instituut van de hoop, schijnt het aan perspectief te ontbreken.
Of er nu een nieuwe start komt? Een land als Zwitsersland zal ook in het volgende pontificaat niet de navel van de wereldkerk zijn en de moeilijkheden van de kerk in een pluriforme samenleving laten zich niet door een machtswoord oplossen. Intussen kan de wending een gelegenheid zijn waardoor zelfreflectie, eigen gesprekken en initiatieven in beweging komen of meer bewegingsruimte krijgen - uitstijgend boven de Rooms-Katholieke Kerk.”
Samenstelling: mr. Richard Donk