De coalitie is voorlopig weer gered. In ieder geval tot aanstaande zaterdag. Dan komen de leden van D66 bijeen om hun oordeel te geven over de gang van zaken. Veel hangt dan af van de opkomst.Laten vooral de kritische D66’ers hun gezicht zien, dan kan het resultaat van de discussie wel eens afwijzend zijn. Dat zou ingrijpende consequenties, hebben zowel voor premier Balkenende als voor fractieleider Dittrich.

Zoals zo vaak spelen ook hier allerlei sentimenten een rol. Voor veel D66’ers hoort hun partij eigenlijk niet in het conservatieve kamp van CDA en VVD. Haar natuurlijke plaats is in een paarse of een progressieve coalitie. Maar nota bene de PvdA, vanouds gezien als een natuurlijke bondgenoot, heeft door vuil spel in de Senaat (anders kan men het toch niet zien) een van de kroonjuwelen van de partij weggestemd!

Daarbij komt dat nieuwe verkiezingen de partij geen winst zullen opleveren. Na vorige week dinsdag zijn verontwaardigde burgers niet massaal de straat op gegaan om alsnog een gekozen burgemeester te eisen. D66 mag blij zijn als ze haar huidige zeteltal weet te behouden.

Tussen de coalitiepartijen is afgesproken dat de gekozen burgemeester op de agenda blijft staan. Er komt nu zelfs een voorstel tot wijziging van de Grondwet, waarin staat dat de burgemeester direct wordt gekozen. In het voorstel waarvoor De Graaf in de Eerste Kamer gesneuveld is, werd dat in het midden gelaten. Alleen de benoeming door de Kroon wilde men uit de grondwet schrappen.

Maar is dat een grote overwinning voor D66? Dat is alleen het geval als dit voorstel na de volgende verkiezingen in beide kamers een tweederde meerderheid krijgt. Die kans is niet zo groot. Je kunt daarom ook zeggen dat deze aanpak de beste manier is om de gekozen burgemeester de eerste tien jaar niet door te laten gaan.

Het kabinet gaat extra geld uittrekken voor onderwijs en innovatie. Voor veel jongere D66’ers zijn dat thans de speerpunten van de partij. Daar maken zij zich meer druk om dan over een gekozen burgemeester, een districtenstelsel of een gekozen premier. Dat zijn voor hen de hobby’s van een vorige generatie.

Maar het is voor de partij niet eenvoudig om onderwijs en innovatie als exclusieve thema’s te claimen. Ook andere partijen hechten daar grote waarde aan. En terecht. Bovendien is de onderwijsportefeuille niet in handen van D66. Om andere redenen is dat ook maar beter van niet.

Verder krijgt staatssecretaris Van der Laan de ruimte om de publieke omroep te reorganiseren. Identiteitsloze amusementsprogramma’s moet die voortaan aan de commerciële zenders overlaten. Het zij zo.

Ten slotte mag de nieuwe minister van Bestuurlijke Vernieuwing met een voorstel komen om het effect van voorkeurstemmen te versterken. Verder verandert er aan het kiesstelsel niets. De meningsverschillen tussen de coalitiepartijen en ook binnen de VVD, zijn daarvoor te groot.

Als daarmee de coalitie gered is, dan kon het erger. Een zekere politieke stabiliteit is toch ook gewenst. Na het kortstondige leven van Balkenende I is het goed als Balkenende II de rit tot het einde uitzit.