Nu heeft het doorgaans iets vertederends om getuige te zijn van de nesteldrang van vogels. Koolmeesjes die in en uit een nestkastje vliegen, merels die drukdoende zijn in de klimop; het roept gevoelens op van voorjaarsvreugde. Zo niet bij de kauwtjes. Steevast ruim vóórdat de wekker gaat, wekt hun kabaal ons uit de slaap. Woest fladderen ze rond de hoek van het dak. Ze wurmen zich via de goot onder de pannen. Daar geen teder nestje, maar een bij elkaar geraapte kluwen takken, mos en piepschuim.

Sinds enkele dagen maken ze nog ruzie ook. Het paartje heeft concurrentie gekregen. Kennelijk hebben anderen het voorzien op hun plekje onder ons dak. Voor onze ogen, of liever: binnen gehoorsafstand ontaardt hun nesteldrang geregeld in een ordinaire burenruzie. Soms buitelen wel zes of zeven kauwtjes al schreeuwend over de dakrand en het gaat er bepaald niet zachtzinnig aan toe.

U kunt zich de irritatie voorstellen, want behalve het vervroegde ontwaken levert het ook een hoop rommel op én de vrees dat dit nog weken gaat duren. Kauwtjes broeden minstens vijftien dagen en hun jongen zitten daarna nog zo’n dertig dagen in het nest. Het is niet denkbeeldig dat ze volgend jaar weer terugkomen.

Wat dus niet helpt, is vanaf de begane grond proberen de vogels met wilde handgebaren te verjagen. Eerst fladderen ze nog verschrikt op, maar na drie keer weten de kauwtjes dat het slechts loze dreigementen zijn. Het nest verwijderen biedt ook geen soelaas; binnen twee dagen is het weer in elkaar gerommeld, en bovendien schijnt zoiets nog illegaal te zijn ook. Kauwtjes genieten, ondanks hun talrijke aanwezigheid, een beschermde status.

Onze verwoede pogingen om de huisvestingsplannen van de kauwtjes te dwarsbomen blijken zinloos. Langzaam gaat het irriteren over in observeren, en –geloof het of niet– van kauwtjes valt opvallend veel te leren. De vogels leven in groepen en de groep gaat boven het individu. Britse biologen ontdekten een paar jaar geleden zelfs dat het besluit om van een plek weg te vliegen democratisch genomen wordt. Pas als genoeg vogels er al kwetterend mee instemmen, vliegen ze als één man op.

Kauwtjes blijken schrandere en sociale vogels te zijn, het bekijken meer dan waard

Ze werken goed samen en leren van elkaar. Die collectieve zorg is een voordeel bij het zoeken naar voedsel en beschermt in gevaarlijke situaties. Ondanks hun onderlinge geruzie –dat is er ook– kennen kauwtjes een duidelijke rangorde, waarbij de dominante vogels als scheidsrechter optreden en zwakke soortgenoten in bescherming nemen. Bovendien zijn ze hun leven lang trouw aan dezelfde partner.

Bij alle overlast geven de kauwtjes dus ook een boel aanschouwelijk onderwijs. We hadden ze bijna afgeschreven als ongedierte, omdat ze ongevraagd en met veel kabaal de dakgoot innamen. Maar het blijken schrandere en sociale vogels te zijn, het bekijken meer dan waard. Het levert ongedacht aardige lessen op over trouw, samenwerking en omzien naar elkaar. De belangrijkste les? Ons oordeel een poosje uitstellen kan geen kwaad.

De auteur is adjunct-hoofdredacteur van het Reformatorisch Dagblad