„Plaats is superbelangrijk”, zei supermarktdeskundige Gerard Rutte gisteren. „Consumenten nemen maar weinig tijd om te kiezen welk product ze kopen, dus dan moet je er wel uitspringen.”

Over supermarktschappen is de afgelopen jaren veel gezegd en veel geschreven. Zo weten deskundigen dat consumenten maximaal drie minuten nemen om een keuze te maken. „Bij een test in een C1000 enkele jaren geleden schrapte het bedrijf een deel van het cosmetica-assortiment. Vervolgens schoot de omzet met 20 procent omhoog. Daaruit blijkt dus dat consumenten niet houden van te veel keuze, want dan zien ze door de bomen het bos niet meer.”

Maar er zijn ook andere effecten. „In een doe-het-zelfzaak kan een bepaalde houtlijm beter op een minder gunstige positie liggen bij het hout dan in een gunstige positie tussen andere houtlijmsoorten. Consumenten houden ervan als winkelbedrijven meedenken en met houtlijm kun je hout lijmen. Dus is het logisch dat dit bij elkaar in de buurt ligt.”

Rutte noemt de actie van Albert Heijn, waarbij huismerken lijken op het A-merk, bedrog. „Een A-merkfabrikant investeert zeer veel geld in het merk en de verpakking. Als je dan iets maakt dat erop lijkt, lift je mee op de investeringen en de goodwill van het merk. Ik zie dat steeds vaker gebeuren.”

Het is niet voor het eerst dat Albert Heijn met een fabrikant ruziet over het uiterlijk van een product. Eind vorig jaar spande het wijnhuis Les Grands Chais de France, eigenaar van J. P. Chenet, een rechtszaak aan tegen de grootgrutter. Toen de Fransen hun prijs flink verhoogden, besloot AH een eigen wijnfles op de markt te brengen onder het Vigneau-merk. In december bepaalde de rechter echter dat de AH-flessen te veel leken op die van J. P. Chenet. Het supermarktbedrijf moest het etiket aanpassen.

Dat plaats in het schap een belangrijk instrument is voor de supermarkt, ondervond ook de Consumentenbond. De bond schortte de prijspeilingen op naar aanleiding van een uitspraak van de rechter in een geschil tussen koekfabrikant Peijnenburg en Albert Heijn.

Peijnenburg wilde niet koek van 600 gram leveren, omdat de koek met een dubbeltje verlies werd verkocht. Volgens de fabrikant verlaagde Albert Heijn de prijs alleen omdat het product in het mandje van de Consumentenbond zat. De producten in het mandje zouden op een ongunstige plek liggen tegen een lage prijs, zodat supermarkten er weinig van verkochten. Ze wilden het product toch voeren om als goedkoop uit de bus te komen.