Verpleeghuizen zijn weer negatief in het nieuws. Na verhalen over pyjamadagen, mismanagement, financiële problemen en ondermaatse zorg, richten de schijnwerpers van inspectie en pers zich nu op uitdroging en ondervoeding van patiënten.

Bij Wijzenbroek, directeur van het reformatorische verpleeghuis Salem in Ridderkerk, begint het te kriebelen. „Ik ontken niet dat er misstanden zijn, maar sommige dingen worden wel een beetje uitvergroot. Dat is jammer voor de sector.”

Voor het toedienen van vocht en voedsel zijn landelijke richtlijnen van de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Wijzenbroek citeert: „Minimaal 1,5 liter water en 1500 callorieën per dag.” Maar als dat op de natuurlijke manier niet lukt? „Dan zoeken we naar alternatieven. Die zijn er verschillende, maar ze zijn niet allemaal altijd geschikt. Onder dwang eten en drinken doen we alleen als er sprake is van een tijdelijk probleem. Een infuus is alleen geschikt als iemand geen hartklachten heeft. Je kijkt per situatie naar wat mogelijk en verantwoord is.”

Rond de kwestie circuleren verschillende misverstanden, stelt Wijzenbroek. „Mensen die oud zijn en gaan sterven, hebben minder behoefte aan voedsel en vocht. Die volgorde moet je niet omdraaien. Zo van: Mensen krijgen te weinig eten en drinken en daarom sterven ze. Een ander misverstand is dat uitdroging lijdensvol is. Dat is onjuist. Dorst is lijdensvol, uitdroging niet. Tegen dorst zijn prima maatregelen, zoals het vochtig houden van de mond. En tegen ondervoeding zijn er uitstekende preparaten met een hoog calloriegehalte op de markt.”

Wijzenbroek ziet soms het tegenovergestelde gebeuren als waar nu de aandacht naar uitgaat: „Mensen die vanuit thuis in een verpleeghuis komen, knappen niet zelden juist op. Thuis waren ze zonder toezicht. In het verpleeghuis wordt er secuur gelet op hun eten en drinken. Daardoor verbetert hun gezondheid.” Dat neemt niet weg dat de directeur misstanden kent. Hij wijt dat onder meer aan het groeiend geldgebrek in de verpleeghuissector. „Dit kabinet heeft de geldkraan een stuk dichtgedraaid. De kwaliteit van de zorg staat echt onder druk.”

Dat er dingen fout gaan, betreurt Wijzenbroek, maar het verbaast hem niet. „Het gaat over oude, zieke en kwetsbare mensen bij wie eten en drinken meer tijd, moeite en inzet kost dan bij anderen. We hebben richtlijnen en protocollen waarin de minimale zorgkwaliteit is vastgelegd. Toch moeten we niet denken dat we de situatie helemaal perfect krijgen. Dat is een illusie.”

Dat laatste weten ze in het Capelse verpleeghuis Rijckehove inmiddels uit ervaring. Vorig jaar overleed daar een man, volgens zijn familie aan uitdroging en ondervoeding. Voor bestuurslid T. van Wijngaarden is dat nog geen uitgemaakte zaak. „De klachtencommissie heeft de zaak in onderzoek.”

De NOVA-uitzending van donderdagavond houdt de gemoederen in Rijckehove bezig, bevestigt Van Wijngaarden. „Bewoners en medewerkers zijn aangeslagen. Toch durf ik te stellen dat wij zorgvuldig met het toedienen van voedsel en vocht omgaan. Maar de situatie is soms erg complex. Waarom wil iemand niet eten en drinken? Zit er een ziekte achter? Een gezond mens kan dat zelf aangeven, maar een patiënt, soms ook nog dement, niet altijd.”