De Amsterdamse hoogleraar J. C. Kennedy aarzelt als hem wordt gevraagd naar een lezenswaardig boek over de geschiedenis van Nederland in de twintigste eeuw. „Ik vind het ontzettend moeilijk. Je kunt deze periode eigenlijk niet in haar geheel bestuderen. De geschiedenis van de twintigste eeuw is zo divers dat er vooral deelstudies verschijnen.”Kennedy legt uit wat hij bedoelt. „De Tweede Wereldoorlog is door veel mensen als een scheiding ervaren. Na de oorlog verandert Nederland sterk. Je kunt de jaren zestig niet vergelijken met de vooroorlogse periode. Elk tijdvak vraagt om een eigen studie.”

Wie toch een overzicht van heel de geschiedenis van Nederland in de twintigste eeuw wil geven, heeft het volgens Kennedy moeilijk. „Het is niet eenvoudig om zo’n tekst te schrijven. De meeste historici wagen zich daar niet aan. Geert Mak heeft wat dat betreft weinig voorbeelden gehad bij het schrijven van ”De eeuw van mijn vader”. Slechts enkele mensen hebben zo’n brede blik als hij.”

Een „heel mooi boek” vindt hij ”Recent verleden. Nederland in de twintigste eeuw” van J. J. Woltjer. „Het is een geschrift dat getuigt van een diep inzicht in de innerlijke wereld van Nederland”, zegt Kennedy. „Een aanrader.”

Het boek is een breed opgezette geschiedenis van de Nederlandse maatschappij: de politieke strijd, de economische verhoudingen, de sociale en godsdienstige stromingen. Het gaat Woltjer vooral om de mentaliteit, idealen en ideologieën van de Nederlandse bevolking.

„Woltjer wijst op denkfouten in de samenleving. Het was bijvoorbeeld naïef van Nederland om Indië terug te willen hebben en daar heel het beleid op af te stemmen. De auteur beschrijft dat met veel visie en subtiliteit.”

Is er behoefte aan een nieuw overzichtswerk? Kennedy: „Dat vind ik moeilijk te zeggen. Historici willen hun vingers niet branden en de mensen schreeuwen er niet om. Misschien is dat jammer.”

Tijdens de Boekenweek geven historici leestips voor liefhebbers van vaderlandse geschiedenis. Vandaag: de twintigste eeuw.