Verzet is De Jong blijvend dankbaar
Dr. Loe de Jong heeft de rol van het Nederlandse verzet in de Tweede Wereldoorlog „op zeer juiste wijze” getekend. „We zijn hem dankbaar; hij heeft onze betekenis duidelijk gemaakt aan het Nederlandse volk.”
Wat hem ook te binnen schiet over de oorlog, in het standaardwerk van De Jong kan oud-verzetsman mr. P. Coumou het allemaal vinden. De verzetshandeling waarbij hijzelf en twee van zijn vrienden werden gearresteerd, maar ook de inzet van Nederlanders voor de Britse geheime dienst.
„Eigenlijk hoeft er over de oorlog maar een kleine discussie op te laaien of ik neem zijn werk uit de kast”, zegt Coumou, woordvoerder en secretaris van de Stichting Samenwerkend Verzet 1940-1945.
De toonzetting van De Jongs oeuvre noemt de zegsman van het voormalig verzet scherp, „hier en daar wellicht wat te scherp. Tussen 1940 en 1945 is hij min of meer zijn hele familie kwijtgeraakt. Hij was op emotionele wijze betrokken bij de dingen waarover hij schreef. Niet alle passages zijn daarom volstrekt objectief, maar nergens gaat dat ten koste van de betrouwbaarheid.”
De Jong was volgens Coumou altijd bereid feitelijke onjuistheden te corrigeren. „We hebben het NIOD met enige regelmaat gewezen op fragmenten die niet klopten. In de herdrukken van zijn werk zijn al onze correcties doorgevoerd.”
Een eerlijk beeld schetsen van wat zich in de oorlog heeft afgespeeld, dat was aldus Coumou De Jongs grote drijfveer. „Daarbij had hij een goed zicht op de rol van het verzet. Niet elke Nederlander was in de oorlog anti-Duits; een deel van ons volk keek tijdens de bezetting de andere kant op. De Jong haalt het verzet voor het voetlicht, als een categorie die bij de bevrijding een rol heeft gespeeld. Daarvoor zijn we hem dankbaar; hij heeft onze betekenis duidelijk gemaakt aan het Nederlandse volk.”
Boos: „Na De Jong zijn er andere farao’s opgestaan, die veel genuanceerder over het verzet hebben geschreven. Daar zijn wij het uiteraard niet mee eens. Neem het boek ”Grijs verleden” van Chris van der Heijden. Die kwam uit een NSB-gezin en bagatelliseert het verzet. Een invalshoek die zo duidelijk subjectief is, tref je in het werk van De Jong nergens aan.”