„Dat zou een verdragswijziging betekenen waarmee álle EU-lidstaten akkoord moeten gaan met de uitzonderingspositie van Nederland op het gebied van asiel. Het doel van een gezamenlijk Europees asielbeleid is juist gebaseerd op solidariteit tussen lidstaten, zodat er een eerlijk systeem ontstaat gebaseerd op eenheid en gezamenlijke buitengrenzen.” Een verzoek om een opt-out is daar volgens VluchtelingenWerk het tegenovergestelde van. „Streng zijn over de ruggen van vluchtelingen en dit uitstralen, lijkt voor het kabinet belangrijker dan het oplossen van problemen.”

Het kabinet had al aangekondigd zo snel mogelijk bij de Europese Commissie om de uitzonderingspositie te zullen vragen. Faber heeft dat woensdagochtend dus officieel gedaan. „Zo snel hadden wij niet verwacht”, geeft de woordvoerder van VluchtelingenWerk toe.

Voor een opt-out voor Nederland moet het Europees verdrag worden gewijzigd, een moeilijke en tijdrovende klus. De regering of het parlement van een van de 27 EU-lidstaten kan het al dwarsbomen.

Het Rode Kruis zegt niet te willen reageren op het uitzonderingsverzoek van Faber. „We zijn neutraal dus we reageren niet op politieke kwesties”, zegt een woordvoerster. Een zegsman van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft eenzelfde reactie: „Wij doen niet aan politiek. Wij respecteren het kabinetsbeleid. Dus als dit het is, is dit het.”

Hij wijst er overigens op dat de spreidingswet nog altijd geldig is en dat de meeste gemeenten zoeken naar tijdelijke opvangplekken voor asielzoekers. Het resultaat moeten ze in november aangeven. Volgens hem is er „een tiental gemeenten” die niet willen meedoen, maar zijn de meeste gemeenten „wél solidair”.