Donkere wolken boven de Christelijke Hogeschool Ede; de eerste regendruppels vallen. De hbo-instelling ziet de bui ook figuurlijk hangen: minder jongeren zullen aan het hoger onderwijs beginnen als hun bij uitloop van de studie een boete boven het hoofd hangt. Voor CHE-bestuurder Jan Hol staat als een paal boven water: „Die boete komt hier op onze school niet. Nooit. Het onderwijs moet voor jongeren een veilige plek zijn, maar wat creëer je voor een onveiligheid als ze opeens duizenden euro’s extra moeten betalen?”

”De groete met je afstudeerboete”, staat op het spandoek dat de bestuurder zojuist omhoog hield. Het doek ligt inmiddels op een steen; zo protesteren voelt toch wat onwennig. „Ik heb nooit eerder met een spandoek gestaan.” Of Hol geen reacties van studenten krijgt op de wijze van protesteren? „Ze waarderen de actie als ze in de gaten krijgen dat we voor hen in touw zijn.”

Drieduizend euro moeten jongeren vanaf het collegejaar 2026-2027 neertellen als hun opleiding meer dan een jaar uitloopt. Dat is voor veel gezinnen een netto maandinkomen of zelfs meer, zegt Hol. „Daarmee belemmer je de toegankelijkheid van opleidingen, een van de kernwaarden van ons onderwijsbestel. Toegankelijk zijn is ook een kenmerk van een christelijke school; we zetten ons er al vanaf 1954 voor in.”

„Bezuinigingen belemmeren toegankelijkheid van opleidingen” - Jan Hol, bestuurder CHE

De bezuinigingsmaatregel is volgens de hogeschoolbestuurder bedacht door politici die zelf wel lang hebben kunnen studeren: „Premier Schoof negen jaar, NSC-leider Omtzigt zeven jaar.”

Het kabinetsplan treft een generatie jongeren die door de coronacrisis toch al een moeilijke tijd achter de rug heeft, stelt CHE-docente Coba van der Veer, die ook hoofdbestuurder hbo bij de Algemene Onderwijsbond (AOb) is. Volgens Van der Veer treft invoering van de boete vooral jongeren die van het middelbaar naar het hoger beroepsonderwijs gaan. „Terwijl juist die groep steun nodig heeft. De bezuinigingen zorgen voor veel stress.”

Ouders

De komende tijd volgt overleg met politici, kondigt de AOb-bestuurder aan. „We gaan veel druk uitoefenen om de maatregelen gewijzigd te krijgen. Wat ons betreft komen ook de ouders in actie.”

Daarbij heeft het hoger onderwijs niet alleen de langstudeerboete op de korrel. Ook het doorbreken van afspraken die toenmalig minister Dijkgraaf in 2022 in een bestuursakkoord met het hoger onderwijs vastlegde, wordt genoemd. Er zouden extra investeringen in met name vaste onderzoeksbanen komen, maar dat gaat niet door. „Contractbreuk”, noemt CHE-bestuurder Hol het. „Het gaat om 215 miljoen euro per jaar, zo rond de 1200 banen: weg, zonder enig overleg met de sector”, schreef de AOb maandag. Moeite heeft het hoger onderwijs ook met de wijze waarop de regering de komst van buitenlandse studenten wil terugdringen.

Verschillende hogescholen hebben al ontslagen aangekondigd. Onderwijsminister Bruins wil de bezuinigingen echter niet, daarvan is Hol overtuigd. „Hij is een echte onderwijsman. Onze acties zijn voor hem een steun in de rug.”

Vooralsnog zijn de bezuinigingen niet teruggedraaid in „het gevecht binnen het kabinet”. Daarom hoopt de CHE-bestuurder op ingrijpen van de Tweede Kamer. „’k Ben politicoloog; ik weet dat er nog nooit een rijksbegroting ongewijzigd door het parlement gekomen is.”