De sociaaldemocratische SPD van kanselier Olaf Scholz reageerde verdeeld op die aankondiging. En de Groenen, die ook in de regering zitten, verweten minister Lindner dat hij de ernst van de geopolitieke dreiging niet begrijpt. „Vrede en vrijheid worden opgeofferd om schuldenvrij te blijven”, schamperde het Groene Bondsdaglid Robin Wagener.

Ook de oppositie reageerde verdeeld. De maatregel viel in goede aarde bij de radicaalrechtse anti-immigratiepartij AfD, die Russischgezind is. Maar de christendemocratische CDU, de grootste oppositiepartij, uitte felle kritiek op het zoveelste geharrewar in de ”stoplichtcoalitie”, zo genoemd vanwege de partijkleuren van de sociaaldemocraten, liberalen en Groenen. „Nu lijdt ook de Oekraïense vrijheidsstrijd onder de aanhoudende stoplichtstrijd”, verklaarde CDU-kopstuk Johann Wadephul.

Minister Lindner stuurde eerder deze maand een brief aan zijn collega’s van Buitenlandse Zaken en Defensie waarin hij de omstreden financieringsstop afkondigde. Voor het lopende jaar heeft Duitsland ruim 7 miljard euro uitgetrokken voor wapenhulp, die kennelijk al volledig is volgepland. En Lindner waarschuwde dat voor extra leveranties in principe geen ruimte is. „Zorg er alsjeblieft voor dat de bovengrenzen worden aangehouden”, luidde zijn verzoek. Voor 2025 heeft Duitsland 4 miljard aan wapensteun ingeboekt, die ook al volledig zou zijn volgepland.

Nu al gevolgen

Minister Lindner gaf daarbij aan dat eventuele extra wapenhulp, boven op de geplande miljarden, zo nodig kan worden gefinancierd uit de opbrengsten van bevroren tegoeden van de Russische centrale bank. Na de grootscheepse Russische invasie van begin 2022 confisqueerde de G7, een groep van zeven vooraanstaande industrielanden, zo’n 300 miljard dollar van dit bezit. In juni besloten de G7-landen om met de opbrengsten hiervan een krediet van 50 miljard dollar te creëren voor steun aan Kyiv. Maar critici wijzen erop dat dit plan nog allerlei onduidelijkheden bevat en is omgeven met juridische obstakels. Of deze miljarden daadwerkelijk beschikbaar komen en zo ja, wanneer, is nog onduidelijk.

„Nu lijdt ook de Oekraïense vrijheidsstrijd onder de aanhoudende stoplichtstrijd” - Johann Wadephul, CDU-kopstuk

Intussen heeft de financieringsstop nu al gevolgen, meldt weekblad Der Spiegel. Want Duitsland is na de Verenigde Staten de grootste leverancier van defensiematerieel aan Oekraïne. Volgens Der Spiegel ligt er op het ministerie van Defensie in Berlijn een wensenlijst met spullen, waaronder luchtafweerraketten, artilleriegranaten en reserveonderdelen, die Kyiv dringend nodig heeft, maar die op dit moment vanwege het ontbreken van financiële dekking niet geleverd kunnen worden. „Net op het moment dat de Oekraïense troepen met hun opmars in de Russische Koerskregio voor het eerst in lange tijd weer succes kunnen melden, stopt de stoplichtregering met nieuwe kortetermijnfondsen.”

De Oekraïense ambassadeur in Berlijn, Oleksej Makejev, riep de Duitse regering zondag via X op om af te zien van de financieringsstop. „Het strijdverloop is niet te plannen”, waarschuwde de diplomaat. „Men moet snel op nieuwe gevaren kunnen reageren.”

Beteugelen

De Duitse stoplichtcoalitie holt al sinds haar aantreden in 2021 van conflict naar conflict. De spanningen werden de laatste tijd verergerd door bezuinigingen in het land, die nodig waren vanwege strikte begrotingsregels die slechts beperkt ruimte geven om te lenen.

Woordvoerders in Berlijn deden maandag hun best om de gegroeide onrust over de financiering te beteugelen. Volgens de woordvoerders staat Duitsland nog altijd vierkant achter Oekraïne en heeft de aankondiging van minister Lindner geen gevolgen voor de omvang van de steun, maar alleen voor de wijze van financiering.

Het Duitse ministerie van Financiën verklaarde ervan uit te gaan dat het geplande krediet van 50 miljard, zoals besloten door de G7, vanaf begin volgend jaar beschikbaar zal zijn. Defensie verzekerde bovendien dat te allen tijde zal worden gestreefd naar „pragmatische oplossingen”.