Jaarlijks zijn er ongeveer 1,5 miljoen tekenbeten in Nederland. Een teek zuigt bloed op, maar spuugt tegelijkertijd bacteriën en tekenspeekseleiwitten in de huid.

Gemiddeld een op de vijf teken draagt de bacterie Borrelia burgdorferi bij zich, die de ziekte van Lyme veroorzaakt. Jaarlijks lopen zo’n 27.000 Nederlanders deze ziekte op. Als mensen niet op tijd antibiotica krijgen, kan de bacterie zich door het lichaam verspreiden. Dat kan leiden tot koorts, spierpijn, gewrichtsklachten, huidproblemen, hartritmestoornissen en aantasting van het centrale zenuwstelsel. Van de 27.000 personen per jaar die de ziekte oplopen, krijgen er 1000 tot 1500 langdurige klachten.

Teken veroorzaken niet alleen de ziekte van Lyme, maar dragen ook andere ziekteverwekkers bij zich: bacteriën, parasieten en virussen. Een tekenbeet kan leiden tot hevige koorts en hersenontsteking.

Winterslaap

Het achtpotige bloedzuigertje kan het hele jaar door toeslaan, maar volgens het RIVM is er in de afgelopen weken een toename van het aantal tekenbeten te zien. Doordat het in februari en maart relatief warm was, ontwaakten de teken vroeg uit hun winterslaap. Toch waren er in de eerste helft van het jaar relatief weinig tekenbeten. Het aantal meldingen bij de Tekenradar van het RIVM lag 39 procent lager dan gemiddeld. Het instituut denkt dat dit komt door het koele weer in het voorjaar, waardoor „mensen minder in het groen waren”.

Vorig jaar werd de helft van de tekenbeten opgelopen in het bos, een derde in de tuin. Sommige mensen lopen een tekenbeet op via hun hond of kat. Op kamerplanten zitten ze niet, want in huis is het voor een teek te droog om te kunnen overleven.

Om een beet te voorkomen, is het verstandig tijdens een bos- of veldwandeling en bij werkzaamheden in de tuin bedekkende kleding te dragen, zoals hoge sokken. Blijf tijdens een wandeling op de paden, luidt een ander advies.

In tegenstelling tot wat vroeger werd gedacht, laten teken zich niet vanuit bomen op mensen vallen. Ze springen ook niet, maar stappen over als ze met een mens of dier in aanraking komen.

Controle

”Na een bezoek aan het groen, tekencheck doen”, is een slogan die aangeeft dat je jezelf, kinderen en huisdieren moet controleren. Wie een teek ontdekt, moet die zo snel, voorzichtig en volledig mogelijk verwijderen. Daarna is het verstandig de beetplaats met alcohol (70 procent) te reinigen.

Geadviseerd wordt de datum van de beet te noteren, een foto van de plek te maken en die plek nog drie maanden te controleren. Bij een zwelling, vlek of rode ring op de plek waar de teek heeft gebeten, is het verstandig contact op te nemen met de huisarts. Ook zonder die verschijnselen kan er overigens sprake zijn van een besmetting. Let daarom in de volgende weken ook op koorts, spier- of gewrichtspijn.

Vaccins

De Gezondheidsraad adviseert mensen die door hun werk regelmatig tekenbeten oplopen, zich te laten vaccineren tegen tekenencefalitis (TBE), een zeer zeldzame, maar potentieel dodelijke aandoening. Volgens de raad zouden werkgevers die vaccinatie moeten aanbieden aan mensen die bijvoorbeeld in bos- en duingebieden werken.

Een vaccin ter voorkoming van meerdere aandoeningen laat nog op zich wachten. Een team van het Amsterdam UMC Multidisciplinair Lymeziektecentrum werkt er samen met het UMC Utrecht en Amerikaanse collega’s al enkele jaren aan.

> tekenradar.nl