In Deventer, Schalkhaar en Wijhe zijn dinsdag drie mannen (27, 50 en 64 jaar) opgepakt die verdacht worden van betrokkenheid bij de handel in vuurwapens, maakte het OM woensdag bekend. Woensdag is nabij Terneuzen verder een 54-jarige man aangehouden op verdenking van wapenbezit.

De arrestaties hebben te maken met een politieactie op 5 april waarbij in totaal vijftien vuurwapens in beslag genomen zijn. Destijds zijn een 44-jarige man uit Deventer en een 25-jarige man uit Olst-Wijhe op heterdaad betrapt bij de overdracht van drie vuurwapens. De levering vond plaats op een parkeerplaats bij een sportvereniging in de gemeente Raalte. Op die dag werden in de woningen van de koper in Deventer en de verkoper meer vuurwapens aangetroffen. Die twee mannen zitten nog altijd vast.

De mannen die afgelopen dinsdag zijn aangehouden zijn een man die ervan wordt verdacht de koper in contact te hebben gebracht met de wapenleverancier, en twee mannen die verdacht worden van betrokkenheid bij de koop van de wapens. Het drietal en de man die woensdag nabij Terneuzen is aangehouden worden op vrijdag voorgeleid aan de rechter-commissaris .

Justitie vermoedt dat de in april opgepakte wapenkoper het soevereine gedachtengoed aanhangt en de wapens wilde gebruiken om in opstand te komen tegen de Nederlandse overheid. Soevereinen zijn mensen die zich afkeren van de overheid en andere instituties. Ze menen bijvoorbeeld soms dat ze geen boetes of belastingen hoeven te betalen.

De soevereine beweging komt voort uit de bredere anti-institutionele beweging, zo analyseren de politie en de veiligheidsdiensten AIVD en NCTV in het eerder dit jaar gepubliceerde rapport ”Met de rug naar de samenleving”. Centraal in de visie van soevereinen is dat er een „kleine, internationale, kwaadaardige elite aan de macht is, die handelt vanuit een geheim groter plan”. In het soevereine wereldbeeld is het individu „zelf de hoogste autoriteit”.

De vermeend kwaadaardige elite zou de bevolking willen onderdrukken, tot slaaf maken en deels vermoorden, is te lezen in het rapport. Volgens soevereinen bevindt de elite zich binnen kringen van autoriteiten, en binnen media en wetenschap. De elite zou volgens soevereinen gebeurtenissen verzinnen, zoals de coronapandemie of de oorlog tussen Israël en Hamas, om haar eigen agenda te kunnen doorvoeren. De overheid en democratische instituties zijn volgens soevereinen als instrument van de elite niet wettig.

„In kringen van soevereinen is geregeld sprake van geweldsincidenten, bijvoorbeeld bij verkeerscontroles ” - AIVD en NCTV in recent rapport ”Met de rug naar de samenleving”

Nederland telt naar schatting „enkele tienduizenden personen” die in meer of mindere mate geloven in het soevereine gedachtegoed. In kringen van soevereinen is geregeld sprake van geweldsincidenten, bijvoorbeeld bij verkeerscontroles, aanhoudingen of huisuitzettingen. Bovendien zijn bij verschillende aanhangers wapens aangetroffen. Sommige soevereinen bereiden zich voor op een gewelddadige confrontatie met de overheid en dreigen met geweld.

De veiligheidsdiensten verwachten een verdere groei van de beweging en maken zich daar zorgen over. „Het blijkt moeilijk om mensen die eenmaal overtuigd zijn van het soevereine narratief (visie, red.) weer terug te brengen op andere gedachten. Hoe harder soevereinen door instituties worden aangepakt omdat zij zich niet aan de wet- en regelgeving houden, hoe meer ze worden gemarginaliseerd én met de rug naar de samenleving komen te staan. Dan worden ze immers gesterkt in hun overtuiging dat er sprake is van een kwaadaardige elite die hen onderdrukt”, zo meldt het rapport.