Enkele maanden geleden hebben we thuis een waterontharder geïnstalleerd. Het water in onze regio is behoorlijk hard en dat leidde tot veel kalkaanslag in de douche en de keuken. En het koffieapparaat was regelmatig verstopt. Ik was aanvankelijk wat sceptisch over de werking van zo’n apparaat en hield het steeds een beetje tegen, terwijl mijn vrouw het er al vaker over had. En ik moet haar eerlijk toegeven: het effect verbluft me. Het water smaakt veel beter, we gebruiken veel minder zeep en shampoo en er zit geen spatje kalk meer in het sanitair. Een simpel chemisch testje onderstreepte de verandering. Voor de ontharder kleurde het water rood, na de ontharder is het water groen.
Ook de werking van zo’n apparaat was nieuw voor mij. Er werd een aantal prachtige zoutblokken met het apparaat meegeleverd. Die blokken zijn in prachtig plastic verpakt en er is een mooi logo in geprint. Zo’n blok is behoorlijk zwaar en je zou het als een sierkunstwerk op je schoorsteen kunnen zetten. Je stopt zo’n blok in de ontharder en je hebt wekenlang heerlijk zacht water. In die tijd verdwijnt het blok helemaal. Je ziet er niets meer van, alleen merk je dat het water zacht is. Je stopt dus iets zichtbaars in zo’n waterontharder en er komt iets onzichtbaars uit. Maar dat onzichtbare is wel heel waardevol.
Ik moest hier even aan denken bij een aantal beslissingen dat genomen moest worden over investeringen in de zorg. Stoppen we ons geld in een mooi ziekenhuisgebouw met luxe eenpersoonskamers of stoppen we ons geld in betere opleiding en scholing van mensen? Hebben onze patiënten meer baat bij een design bankstel op de kamer of hebben ze meer profijt van wat meer tijd en een luisterend oor van een verpleegkundige? Ook al is dat laatste nogal onzichtbaar en onmeetbaar.
Dit geldt in de gezondheidszorg in ons rijke Nederland, maar ook in een straatarm land als Malawi. We kunnen daar een prachtig ziekenhuis bouwen, maar als er geen artsen en verpleegkundigen zijn met kennis en vaardigheden, dan gebeurt er niets. Zo’n ziekenhuis kan wel mooi en zichtbaar zijn, met een prachtig logo van de donor op de gevel, maar je helpt er niemand mee als het alleen bij het gebouw blijft. Investeren in een zorgverlener en directe hulpverlening ter plaatse lijkt misschien een druppel op de gloeiende plaat. Maar het kan net de beker koud water zijn voor die ene moeder met haar zieke kind die het grote verschil maakt. Het is belangrijk dat we niet werken aan wat groots en zichtbaar is, maar aan wat waardevol en wellicht onzichtbaar is.
Ik vrees dat het bij investeringen in de kerk soms net zo gaat als in de ziekenhuiswereld. Het gaat daar weliswaar niet om medische ingrepen en hulp, maar om het dienen van God en de naaste. En dat staat onder grote druk, zeker in deze tijd. De zorg en barmhartigheid voor ouderen verschralen, het christelijk onderwijs aan jongeren staat ter discussie, armoede om ons heen neemt enorm toe, er komen steeds meer migranten en vluchtelingen die God niet kennen en dakloos blijven. Wat een kansen liggen er voor kerken om juist nu God en de naaste te dienen. Om zo van waarde te zijn en biddend bij te dragen aan de uitbreiding van Zijn koninkrijk. Maar ook in kerken wordt soms stevig geïnvesteerd in prachtige gebouwen en faciliteiten, terwijl dat wat waardevol en onzichtbaar is soms wordt verwaarloosd of vergeten.
Het zout gaat z’n werk niet doen wanneer we het als mooi en zwaar blok op de schoorsteen zetten. Prachtig om te zien, maar het mist wel z’n doel. Het is zichtbaar, maar het moet onzichtbaar worden. Belangrijk om steeds het goede doel voor ogen te houden. Met het perspectief van Paulus: „Want de dingen die men ziet zijn tijdelijk, maar de dingen die men niet ziet, zijn eeuwig” (2 Korinthe 4:18).
De auteur is hoogleraar kinderlongziekten.
