Van der Velden is medeauteur van het boek ”Spandoek. Getuigenissen van gehuwde priesters” (uitg. Ton van den Ende, Rotterdam), dat morgen wordt gepresenteerd. „We hebben de omstreden gebeurtenissen opzettelijk niet naar buiten gebracht”, zegt hij. „We leven niet bij schandaaltjes. Maar als de hiërarchie van de RK-Kerk de seksualiteit consequent buiten de deur houdt, hoef je je niet te verbazen dat de natuur haar gang gaat.”

Tientallen priesters in de Verenigde Staten hebben zich schuldig gemaakt aan seksueel misbruik van minderjarigen. De schandalen beperken zich echter niet tot Amerika. Ook in andere landen, waaronder Frankrijk en Polen -waar aartsbisschop Juliusz Paetz van Poznan aftrad- blijken er geestelijken te zijn die hun handen niet thuis konden houden. Ierse bisschoppen besloten een eigen onderzoek in te stellen naar wat zij noemen „de grote pijn en schaamte” van seksueel misbruik door priesters.

Ook in België speelt de kwestie. De rooms-katholieke bisschoppen in dat land gaan serieuzer werk maken van het onderzoek naar seksueel misbruik in de kerk. Er komt een klachtencommissie. Zo kunnen we nog een tijd doorgaan. In 1998 werd de Oostenrijkse kardinaal Hans-Hermann Groër, toen 78, ervan beschuldigd dat hij in de jaren zeventig minderjarigen, onder meer tijdens de biecht, seksueel zou hebben misbruikt. De meerderheid van de Oostenrijkse bisschoppen was overtuigd van de juistheid van die beschuldigingen.

Aanvankelijk deed het Vaticaan alsof het een lokaal probleem betrof, waarmee de paus en de curie zich niet hoefden te bemoeien. In zijn Witte-Donderdagbrief aan alle priesters ter wereld bagatelliseerde de paus de zaak door wel te spreken over het onrecht dat de overgrote meerderheid van de priesters werd aangedaan, maar niet over de slachtoffers. Wel zei hij seksueel misbruik door priesters „de ernstigste vorm van het kwaad” te vinden. Toch zal de paus niet ingaan op de suggestie het verplichte priestercelibaat op te heffen, zo maakte hij zondag duidelijk tegenover bisschoppen uit Nigeria.

Wel worden er richtlijnen verwacht voor een betere voorbereiding van de priesterstudenten op hun werk. Ook zal er een algemeen geldende gedragslijn worden opgesteld in welke gevallen een priester uit het ambt wordt gezet en aan justitie wordt overgedragen.

Volgens ex-priester en predikant Toon Vanhuysse uit het Belgische Tongeren beseft de paus dat dit soort praktijken niet door de beugel kan. „Het is ook schadelijk voor het beeld van de kerk. Maar zolang het kwaad niet bij de wortel wordt aangepakt, heb ik weinig vertrouwen in zijn beleid. De enige oplossing is de mensen te laten trouwen. Ik ben ervan overtuigd dat wanneer geestelijken een normaal huwelijksleven hebben, dit soort frustraties verdwijnt, in ieder geval minder wordt.”

Hoe meer gevallen er in de publiciteit komen, hoe meer zaken ook in de toekomst bekend kunnen worden, verwacht ds. Vanhuysse. „Vroeger durfde men de zaken niet naar buiten te brengen. Maar de slachtoffers spelen een steeds grotere rol en brengen de zaken in de openbaarheid. In België is men sinds de Dutroux-affaire ook alert op deze zaken geworden.”

De internationale vernieuwingsbeweging ”Wij zijn kerk” (Imwac) vindt dat er een concilie van bisschoppen, geestelijken en leken moet komen om de structuren in de kerk aan te pakken die aan de schandalen ten grondslag liggen. Zij eiste het vertrek van twee kardinalen, Dario Castrillón Hoyos, hoofd van de Vaticaanse congregatie voor de clerus, en Giovanni Battista Re, hoofd van de congregatie voor de bisschoppen. Deze wisten volgens Imwac zeker van de gevallen van seksueel misbruik en het feit dat deze in de doofpot waren gestopt.

Wat Van der Velden betreft is het een goede zaak dat de wereldlijke rechter de misdrijven krachtig aanpakt en de zaak niet overlaat aan de kerkelijke rechter. Vooral in Amerika zijn de gevolgen van de schandalen immens. „Het zal de kerk daar miljarden dollars kosten vanwege de geëiste schadevergoedingen aan de slachtoffers.”

Niet alle schandalen zijn terug te leiden tot het verplichte celibaat, meent de gehuwde priester. „Maar als er sprake is van normale seksuele omgang tussen volwassenen, zullen deze schandalen hetzelfde beeld vertonen als in de burgermaatschappij.”

In Nederland speelt de kwestie tot op heden nauwelijks. Van der Velden: „Priesters gaan hier gewoon hun eigen gang. Ze overtreden de kerkelijke wetten door te gaan trouwen of samen te wonen.” Hij vindt het triest om te zeggen, „maar wat er nu gebeurt, is een heel menselijk verschijnsel.” Van der Velden zegt te hopen dat de hiërarchie hiervan leert. „Er is maar één oplossing: seksualiteit integreren in het menselijk bestaan.”