Een van de kleinere maar toch invloedrijke manieren waarop dat blijkt, is hoe in het Midden-Oosten lokale producten massaal de plaats innemen van ‘foute’ westerse producten. Neem Coca-Cola en Pepsi. Die twee Amerikaanse merken zijn vanouds zo’n beetje alomtegenwoordig in het Midden-Oosten. Elke kiosk op de hoek heeft op z’n minst een van deze twee soorten voorradig, dankzij een decennialange, hoogst effectieve marketingstrategie waar Bijbelverspreiders nog een puntje aan kunnen zuigen.

Maar in korte tijd is dat opeens voorbij. Ga je nu naar een restaurant in Egypte, Jordanië, Marokko, Qatar of Saudi-Arabië, dan is het allerminst vanzelfsprekend dat je Pepsi of Coca-Cola krijgt voorgeschoteld. Want Amerikaanse merken zijn in de beeldvorming merken die Israël steunen.

In plaats daarvan wordt er steeds vaker Kinza Cola gepresenteerd, afkomstig van een Saudisch frisdrankbedrijf dat zijn kans schoon ziet en de productie heeft opgeschroefd. En in Egypte krijg je tegenwoordig steeds vaker Spiro Spathis, een lokale frisdrank die snel aan populariteit heeft gewonnen.

Sinds kort is er zelfs Palestine Cola, dat een paar maanden geleden is gestart door drie Palestijnse broers in het Zweedse Malmö. De blikjes tonen, naast de naam, Palestijnse olijfbomen en natuurlijk de onvermijdelijke keffiya – de zwart-witte Palestijnse sjaal die sinds de oorlog wereldwijd een comeback heeft gemaakt. Palestine Cola is vooralsnog vooral verkrijgbaar in de Scandinavische landen, maar de vraag vanuit het Midden-Oosten is volgens de broers enorm.

Hetzelfde geldt voor lokale alternatieven voor grote fastfoodketens. Met name McDonalds heeft het zwaar in het Midden-Oosten. Heel wat restaurants in Egypte, Jordanië en de Golf staan het grootste deel van de dag leeg. Je wordt gezien als een verrader als je er toch heen gaat.

„De hoogtijdagen van Coca-Cola en McDonalds in het Midden-Oosten zouden weleens voorgoed voorbij kunnen zijn”

Hoewel McDonalds niet wil zeggen wat de impact precies is, moet die aanzienlijk zijn. In februari zei de topman, Chris Kempczinski, dat „de duidelijkste gevolgen” zich aftekenen in het Midden-Oosten en Oost-Aziatische moslimlanden als Indonesië en Maleisië.

Intussen zien lokale hamburgerketens hun kans schoon. Door middel van aanbiedingen en mond-tot-mondreclame stijgt hun aandeel snel. Als deze lokale bedrijven geen grote fouten gaan maken op het gebied van voedselveiligheid, is de kans groot dat ze hun triomftocht in het Midden-Oosten en grote delen van Azië kunnen voortzetten.

Zelfs als de huidige sentimenten tegen Amerikaanse bedrijven straks hopelijk afnemen, is de kans groot dat de nieuwe alternatieven zich dusdanig hebben gesetteld dat er geen weg meer terug is. De hoogtijdagen van Coca-Cola en McDonalds in het Midden-Oosten zouden weleens voorgoed voorbij kunnen zijn.