Het thema ”suïcide voor beginners” trekt geen volle zalen. In de Pelgrimvaderskerk in Rotterdam zijn donderdagavond zo’n veertig tot vijftig mensen aangeschoven voor een debat over het thema. Het aantal lege stoelen is hoger dan het aantal gevulde. „We moesten ze wel neerzetten”, zegt ds. Jeroen Hagendijk, een van de twee predikanten van de Pelgrimvaderskerk en gespreksleider. „Normaal is het een stuk voller.” Hij doelt op eerdere edities van het Pelgrim Podium, debatavonden met wisselende gasten. In het verleden waren onder andere Beatrice de Graaf, Ben Tiggelaar en Gert-Jan Segers te gast.

Deze avond gaan auteur Wouter de Koning en demissionair staatssecretaris Maarten van Ooijen (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) in gesprek. Aanleiding is het boek ”Altijd 17”, dat eerder dit jaar verscheen. Dertig jaar na dato schrijft De Koning over een vriendin van hem die suïcide pleegde. Zelf wist hij ervan, maar hield hij haar niet tegen. In de proloog beschrijft De Koning hoe hij, zittend op een traptrede, overweegt of hij iets moet doen, aan de bel moet trekken. Maar hij fietst naar huis. Ook Van Ooijen kwam als jongere in aanraking met zelfdoding, vertelt hij. Een oud-klasgenootje beëindigde zijn leven.

Wat kun je doen als iemand zit in wat De Koning „de trein die doodsverlangen heet” noemt? Daar gaat deze avond over. En dan specifiek over de jongere generatie. De afgelopen tien jaar steeg het aantal dertigminners dat suïcide pleegt met bijna 17 procent. Zo’n 4 procent van de leerlingen geeft aan in de afgelopen twaalf maanden er vaak of heel vaak serieus over gedacht te hebben een einde te maken aan het leven, bleek eerder deze week uit de Gezondheidsmonitor Jeugd, waarvoor middelbare scholieren worden bevraagd. Zelfdoding was in 2023 de belangrijkste doodsoorzaak in deze leeftijdscategorie. „Een krankzinnig idee”, vindt Van Ooijen.

Hoe moet je omgaan met iemand die psychisch lijdt en suïcidale gedachtes heeft? De tip die De Koning deze avond het publiek vooral meegeeft: luister. Zonder oordeel. „Als je in discussie gaat en zegt: het leven heeft wel zin, krijg je alleen maar de reactie: zie je wel, je snapt me niet.” Toch komt er misschien ook een moment dat je moet zeggen: nu moet er een professional ingrijpen. Hoe weet je wanneer luisteren niet meer genoeg is?, vraagt een bezoeker zich af. De Koning: „Er zijn verschillende stadia. Van depressie, naar soms denken aan de dood als uitweg, naar de dood zien als enige mogelijkheid. Als iemand daar al is, is er denk ik altijd professionele hulp nodig.”

„Als je in discussie gaat en zegt: het leven heeft wel zin, krijg je alleen maar de reactie: zie je wel, je snapt me niet” - Wouter de Koning, auteur

„Stuur je kind niet te snel naar de psycholoog”, riep Van Ooijen vorig jaar op. Staat hij daar nog steeds achter, vraagt gespreksleider Hagendijk zich af. Ja, antwoordt Van Ooijen bevestigend. „Een op de zeven jongeren tot achttien jaar maakt gebruik van jeugdzorg. Bij jongens van acht tot twaalf jaar is dat zelfs een kwart. Jongeren geven een ongekend signaal af. Er woedt een grote brand en wij zeggen: we hebben meer brandweerlieden nodig. Maar ik denk dat we toe moeten naar de vraag: waar blijven de rookmelders, het brandwerend materiaal?”

Daarvoor heeft de maatschappij meer gemeenschapszin nodig, vinden beide mannen. De Koning: „We moeten eerlijk durven zijn over onze worstelingen. Dan leven we onze kinderen iets goeds voor.”

Hebt u hulp nodig? Dan kunt u contact opnemen met Stichting 113 Zelfmoordpreventie via 113 of 0800-0113 (24 uur bereikbaar) en 113.nl.