Wat speelt er momenteel?

Rusland heeft op 16 mei de Cosmos 2576-satelliet gelanceerd. De satelliet bevindt zich in dezelfde baan om de aarde als de Amerikaanse satelliet USA 314, waarvan experts vermoeden dat die een spionagesatelliet is. De Cosmos 2576 zou volgens Pentagon-woordvoerder generaal-majoor Pat Ryder zijn ontworpen om andere satellieten uit te schakelen of te vernietigen met een kernexplosie.

Vervolgens diende Rusland samen met China op een vergadering van de VN-Veiligheidsraad op 20 mei een resolutie in waarin beide landen een verbod op het gebruik van ruimtewapens bepleitten. Dat zou „voor altijd de plaatsing van wapens in de ruimte en de dreiging van het gebruik van geweld in de ruimte moeten voorkomen”.

De VS steunen „deze onoprechte resolutie” niet, liet Robert Wood, de Amerikaanse vice-ambassadeur bij de VN, al direct in een verklaring weten. Het baart de Amerikanen grote zorgen dat Rusland een ruimtewapen met nucleaire capaciteiten heeft, en China robotsatellieten heeft ontwikkeld die andere kunstmanen uit hun baan kunnen slepen.

Hebben de VS zelf geen boter op het hoofd?

Jazeker. Net als beide andere supermachten investeren ook de VS volop in de militarisering van de ruimte. Het Pentagon wil een „asymmetrisch voordeel opbouwen dat noch China noch Rusland ooit zou kunnen evenaren”, zei John Plumb, ruimtevaartdirecteur van het Pentagon, onlangs in een toespraak . DARPA , de geheime afdeling van het Amerikaanse ministerie van Defensie, ontwikkelt momenteel allerlei ruimtewapens, zoals laserkanonnen, ruimterobots en elektromagnetischestralingswapens.

Al sinds 2019 beschikken de VS over een US Space Force , Amerikaanse ruimtestrijdkrachten. Een onderdeel daarvan, de Space Delta 7, richt zich geheel op spionage en het onklaar maken van vijandelijke satellieten.

Wat is er bekend over de capaciteiten van het nieuwe Russische ruimtewapen?

Al in februari dit jaar brachten de Amerikanen naar buiten dat de Russen bezig zijn met het ontwikkelen van een nucleair ruimtewapen. Nog steeds is onduidelijk of het gaat om een kernreactor die de energie levert voor een laserwapen, of een daadwerkelijke atoombom die in een baan om de aarde is gebracht. De laatste optie is verboden vanwege het Ruimteverdrag van 1967. Maar het is de vraag of Rusland zich daar iets aan gelegen zal laten liggen.

Stel, Rusland brengt zo’n kernwapen tot ontploffing. Wat voor effecten heeft dat op aarde?

De gevolgen zouden tamelijk desastreus  kunnen zijn. Alle satellieten in de buurt van de explosie worden uit hun baan geblazen en op zijn minst beschadigd. Op de langere termijn zouden langdurige stralingsgordels ontstaan, waarvan de radioactieve deeltjes door het magnetische veld van de aarde naar de Noord- en Zuidpool worden gedirigeerd. Net als de hoogenergetische deeltjes van de zon die het noorder- en zuiderlicht veroorzaken.

Wat heeft Rusland momenteel nog meer aan ruimtewapens?

Rusland heeft een op de grond gestationeerd Kalina -systeem, dat bestaat uit laserkanonnen die satellieten kunnen verblinden. Daarnaast is er het Nudol -antisatellietraketsysteem dat kunstmanen in de ruimte moet vernietigen. Beide systemen zijn nog niet operationeel. Maar dat Rusland bezig is de ruimte te militariseren, is vrijwel zeker, vermoedt het Pentagon. De Amerikanen zetten intussen alles op alles om de Russen een slag voor te blijven.