Volgens De Geus beschouwt het kabinet de ingrepen in de WAO in breder verband dan het CPB. Zo neemt het planbureau niet de besparingen mee die de strengere keuringscriteria opleveren. Ook worden de effecten niet meegewogen van de verplichting voor werkgevers om werknemers ook in het tweede ziektejaar door te betalen.

Het kabinet neemt al die effecten wel mee, omdat ze deel uitmaken van de afspraken die met sociale partners zijn gemaakt. Het komt daarom tot een besparing van 1 miljard per jaar. Daar zou overigens nog wel zo’n 400 miljoen van afgaan wanneer de uitkering wordt verhoogd en de WAO-boete voor bedrijven (de zogeheten Pemba-boete) wordt afgeschaft.

Volgens de afspraken gaat de uitkering omhoog als de instroom van arbeidsongeschikten vanaf 1 januari 2006 onder de 25.000 per jaar zakt. Ook zou dan de Pemba-boete voor werkgevers vervallen. Die regelt dat zij nu een hogere premie betalen naarmate zij meer personeel in de WAO laten stromen.

Eind januari werd bekend dat de Raad van State kritiek had op verruiming van de criteria waarmee keuringsartsen straks de herstelkans van werknemers moeten inschatten. Oorspronkelijk wilde het kabinet alleen werknemers die duurzaam arbeidsongeschikt worden in aanmerking laten komen voor een uitkering in de nieuwe WAO. Door het sociaal akkoord met werkgevers en de vakbeweging kunnen straks ook arbeidsongeschikten met een geringe herstelkans volledig worden afgekeurd.

Tweede-Kamerlid Bakker van D66 riep minister De Geus woensdag overigens ertoe op alsnog te kiezen voor een private uitvoering van de WAO. Volgens Bakker is een systeem met zowel verzekeraars als de publieke uitvoeringsinstantie UWV „veel te ondoorzichtig.” Bakker vindt dat De Geus moet luisteren naar werkgevers en vakbeweging, die ook aandringen op een private uitvoering.

De discussie over de nieuwe WAO woedt al weken, maar zit volgens betrokkenen nog steeds muurvast. Woensdag bemoeide premier Balkenende er zich persoonlijk mee door telefonisch te overleggen met FNV-voorzitter De Waal, die als voorzitter van de Stichting van de Arbeid zowel de vakbeweging als de werkgevers vertegenwoordigt. Balkenende deed dat omdat De Geus al enkele dagen ziek thuiszit.

Kern van het nieuwe stelsel is dat alleen volledig arbeidsongeschikten nog een uitkering ontvangen. Wie voor een deel kan werken, moet met een aanvulling op zijn salaris aan de slag blijven. De Geus wil die aanvullende uitkering zowel door verzekeraars als door UWV laten verzorgen. Een uitsluitend private uitvoering zou te duur zijn. Volgens schattingen zouden de extra kosten 4 tot 6 miljard euro bedragen. Verzekeraars hebben namelijk, in tegenstelling tot UWV, geen WAO-fonds achter de hand en moeten vanaf nul beginnen met hun financiering.

Volgens Bakker getuigt de opstelling van De Geus van onwil. „Het lijkt wel alsof Sociale Zaken ideologisch gelinkt is aan UWV. Bij de uitvoering van de WAO is het veel beter de lusten en de lasten in één hand te houden.”