Neergeschoten Slowaakse premier Fico buiten levensgevaar; „verdachte had politiek motief”
De Slowaakse premier Robert Fico is woensdagmiddag zwaargewond geraakt toen hij na een regeringsvergadering werd neergeschoten, meldt persbureau TASR. De 71-jarige verdachte zou een politiek motief hebben gehad.
De schietpartij vond plaats in de plaats Handlová, ongeveer 150 kilometer ten noordoosten van de hoofdstad Bratislava. Na het incident werd Fico in kritieke toestand per helikopter naar een ziekenhuis in Banská Bystrica gebracht.
Op een persconferentie die woensdagmiddag werd gehouden, zei minister van Binnenlandse Zaken Matús Sutaj Estok dat de dader vijf kogels op hem heeft afgevuurd. Daarbij zou één kogel door zijn maag zijn gegaan en raakte een tweede een gewricht.
De Slowaakse vicepremier Tomáš Taraba zei woensdagavond tegen de Britse omroep BBC dat Fico inmiddels niet meer in levensgevaar verkeert. „Voor zover ik weet is de operatie goed verlopen en ik ga ervan uit dat hij het zal overleven”, aldus de bewindsman. Volgens diverse Slowaakse media is de premier bij bewustzijn.
Wapenvergunning
De dader werd meteen na de schietpartij overmeesterd. De Slowaakse autoriteiten vermoeden dat de man een politiek motief had. Hij zou een werknemer van een particulier beveiligingsbedrijf zijn geweest en auteur van een poëziebundel. De 71-jarige verdachte zou bovendien in bezit zijn geweest van een wapenvergunning.
Slowaakse media hebben een video gedeeld waarin de vermoedelijke dader te zien is met een hoofdwond, terwijl hij ogenschijnlijk geboeid op een stoel zit. Hij zegt daarin dat hij het niet eens is met de huidige regering.
De schietpartij schokt politici in Europa, waar dergelijke incidenten zeldzaam zijn. De Duitse bondskanselier Olaf Scholz zegt „diep geschokt te zijn door de lafhartige aanval”. Geweld mag niet voorkomen in de Europese politiek, vindt hij.
De democratie zelf is aangevallen, stellen de Italiaanse premier Giorgia Meloni en onder anderen haar Ierse, Zweedse en Estse collega’s. Demissionair premier Mark Rutte schrijft op X: „Ik wens hem veel sterkte, mijn gedachten zijn bij hem en zijn familie.”
Weerstand
In Slowakije heeft de aanval voor veel opschudding gezorgd. Tijdens de bekendmaking van het nieuws in het parlement riep een partijgenoot van Fico dat de oppositie als schuldige aangemerkt dient te worden, omdat die de polarisatie in het land zou aanwakkeren. Ook journalisten worden door meerdere politici verantwoordelijk gehouden, omdat zij de „haat” tegen Fico aangewakkerd zouden hebben. Zo noemde een collega van de uiterst rechtse coalitiepartner SNS hen volgens de krant Denník N. „verachtelijke varkens”.
De reacties binnen het parlement staan symbool voor het versplinterde politieke landschap van Slowakije. De links-nationalistische Fico is sinds oktober vorig jaar premier van het land, nadat zijn partij Smer-SD bij de parlementsverkiezingen de grootste werd. Het is zijn vierde termijn als premier.
De regering-Fico, die naast Smer-SD bestaat uit de sociaaldemocraten van HLAS en de ultranationalistische en pro-Russische SNS, vertoont populistische en nationalistische trekken Door zijn achterban wordt Fico op handen gedragen, maar bij een ander deel van de bevolking roept hij veel weerstand op.
Dwarsligger
Dat heeft onder meer te maken met een aantal beslissingen die hij kort na zijn aantreden nam. Fico is omstreden vanwege zijn pro-Russische standpunten. „De Slowaken hebben grotere zorgen dan de oorlog in Oekraïne”, reageerde Fico in oktober op zijn verkiezingszege. Hij heeft dan ook gezegd Oekraïne niet langer militair te willen steunen. Fico staat bovendien bekend om zijn EU-sceptische uitspraken, hoewel hij minder een dwarsligger is dan de Hongaarse premier Viktor Orbán.
„Voor zover ik weet is de operatie goed verlopen; ik ga ervan uit dat hij het zal overleven” - Tomáš Taraba, vicepremier Slowakije
In eigen land nam de regeringsleider ook een aantal beslissingen die hem niet in dank worden afgenomen. Zo kreeg Fico de laatste maanden onder meer veel kritiek op het terugdraaien van anti-corruptiemaatregelen en wil hij de publieke omroep RTVS hervormen. Tegenstanders vrezen dat de regering van de zender een propagandakanaal wil maken. Juist woensdag werd deze thematiek in het parlement besproken. Of de schietpartij daarmee verband houdt, is niet duidelijk.
Na de aanslag is de beveiliging bij overheidsgebouwen en het parlement aangescherpt. Ook is de beveiliging voor politici en vertegenwoordigers van de media opgeschroefd. Parlementsbijeenkomsten zijn tot volgende week dinsdag uitgesteld.
Robert Fico wordt door medisch personeel naar het ziekenhuis gebracht. beeld AFP
Medewerkers van de politie doen onderzoek op de plaats delict. beeld EPA, Jakub Gavlak 
De buitenkant van het gebouw in Handlová waar de regering vergaderde. beeld EPA, Jakub Gavlak 
De zwaargewonde Robert Fico wordt naar een auto gebracht. beeld AFP 
De dader wordt overmeesterd. beeld AFP 
Het F. D. Roosevelt ziekenhuis in Banska Bystrica waar Robert Fico is opgenomen. beeld AFP 
