SGP’er en feminist vinden elkaar in strijd tegen draagmoederschap
Vragen stellen over draagmoederschap doen mensen nauwelijks, merken activist Olivia Maurel en Europarlementariër Bert-Jan Ruissen. „Men heeft geen idee wat voor markt hierachter zit.”
Tot voor kort lag een ontmoeting tussen hen niet voor de hand. Hun leefwereld ligt nogal uiteen: de één een uitgesproken atheïstische feminist uit Frankrijk, de ander een reformatorisch politicus uit Nederland. Ondanks die verschillen vinden de Franse activiste Olivia Maurel en SGP-Europarlementariër Bert-Jan Ruissen elkaar in hun gezamenlijke missie: een wereldwijd verbod op draagmoederschap. Ruissen: „We vormen een interessante, maar belangrijke coalitie.”
Maurel en Ruissen zijn voorbeelden van de flanken van deze coalitie, die de afgelopen jaren sterk groeide. Begin april ontmoetten ze elkaar op de Casablancaconferentie in Rome. Daar kwamen politici, juristen en medici samen om een wereldwijd verbod op draagmoederschap te bespreken.
Tijdens de conferentie was er weinig gelegenheid voor een verdiepend gesprek. Op verzoek van het Reformatorisch Dagblad spreken Maurel en Ruissen elkaar eind april via een videogesprek nogmaals over hun bezwaren tegen draagmoederschap. „We gebruiken een vrouw om haar baarmoeder en halen een kind direct na geboorte weg bij de moeder”, stelt Maurel. „Daarom is het verhaal van Olivia ook zo belangrijk”, vult Ruissen aan. „Mensen moeten weten wat de consequenties van draagmoederschap zijn.”
„Mensen moeten weten wat de consequenties van draagmoederschap zijn.” - Bert-Jan Ruissen, SGP-Europarlementariër
De Française is persoonlijk betrokken bij dit onderwerp. Maurel werd in 1991 uit een Amerikaanse draagmoeder geboren. Publicatie van haar verhaal in het Reformatorisch Dagblad en het Engelstalige nieuwsplatform CNE.news , in oktober vorig jaar, brachten haar in contact met de organisatie achter de Casablancaverklaring. In deze verklaring roepen juristen, medici en politici landen op om draagmoederschap op hun grondgebied te verbieden.
Kort hierna werd Maurel woordvoerder voor de Casablancaverklaring. Ze deelde haar levensverhaal in verschillende parlementen en kreeg een privéaudiëntie bij de paus. „Ik vertelde hem dat ik atheïst ben, maar dat we op dit thema moeten samenwerken”, zegt Maurel. „Hij is een heel aardige man: hij begreep me en stond erg open voor mijn verhaal.”
Ook de politici die ze toesprak toonden begrip, zegt Maurel. Toch ziet ze ook wat naïviteit. „Het lijkt alsof niet iedereen doorheeft hoe erg deze markt gecommercialiseerd is. Het klinkt mooi: een vrouw die een ander stel helpt hun kinderwens te vervullen. Maar mensen hebben geen idee wat voor wereld hierachter zit.”
SGP’er Ruissen ondertekende in april de Casablancaverklaring. Hij herkent Maurels observatie. „Met draagmoederschap ga je een ethische grens over als je een kind bewust niet bij zijn moeder laat opgroeien. De verlangens van volwassenen lijken in deze discussie belangrijker dan de belangen van het kind.”
Ondanks hun verschillende achtergronden zijn Maurel en Ruissen het veelal roerend eens. Beiden leggen in hun bezwaren tegen draagmoederschap de focus op het kind. „We moeten het kind centraal zetten in deze discussie”, vindt Ruissen. „Bij draagmoederschap zetten we het kind juist centraal in een contract”, vult Maurel aan. „We negeren kinderrechten voor de wensen van volwassenen.”
Momentum
In de Europese politiek staat draagmoederschap op de agenda, ziet Ruissen. Vorige week nam het Europees Parlement een richtlijn aan die uitbuiting van draagmoeders verbiedt. Maurel was erbij. „Hoewel dit geen veroordeling van de praktijk als zodanig is, is het een hele prestatie”, zegt ze. „Het is een stap in de goede richting”, zegt Ruissen instemmend. „We hebben het momentum, en dat moeten we gebruiken.” Een aantal Franse parlementsleden deed dat dinsdag toen ze een voorstel indienden om het verbod op draagmoederschap te verankeren in de Franse grondwet.
Een bontgekleurde coalitie rondom een bepaald thema is niet nieuw. In discussies rondom gender vinden feministen en conservatieven elkaar ook. Maar Ruissen en Maurel zien rondom draagmoederschap ook daadwerkelijke resultaten. “In het Europees Parlement zie je mensen van extreemlinks tot en met rechts elkaar vinden op dit onderwerp”, zegt Maurel. „Daarom proberen we ook als SGP met verschillende partijen samen te werken”, reageert Ruissen. „Het is zo belangrijk dat we samenwerken als het gaat om menselijke waardigheid.” Om dat laatste draait het volgens Maurel. „Het gaat om meer dan alleen draagmoederschap. We lijken het soms wel te vergeten, maar de menselijke waardigheid staat in deze discussie op het spel.”
„We moeten het kind centraal zetten in de discussie rond draagmoederschap” - Bert-Jan Ruissen, SGP-Europarlementariër
Geld
Maurel kent de gevolgen van draagmoederschap als geen ander: ze erfde een bipolaire stoornis van haar draagmoeder, die ook haar biologische moeder is. Daarnaast worstelde ze met het feit dat haar ouders geld hadden betaald voor haar; die wetenschap maakte erover praten moeilijk. „Het voelde als: Olivia, slik je gevoelens in; ze hebben misschien meer dan 150.000 dollar uitgegeven om jou te krijgen”, zei ze eerder daarover.
Toch stapte ze naar voren om haar verhaal te delen. „We gaan in onze maatschappij de verkeerde kant op en beschermen niet meer de meest kwetsbaren: vrouwen en kinderen. Ik wil niet dat mijn kinderen in zo’n wereld leven”, zegt Maurel, moeder van drie. Voor haar openheid betaalt ze echter een prijs: „Mijn toespraak in het Tsjechische parlement beëindigde de relatie tussen mij en mijn ouders.”
Ondanks deze worstelingen heeft Maurel geen negatieve gevoelens tegenover haar ouders. „Zij maakten alleen maar gebruik van de middelen die ze tot hun beschikking hadden, zonder zich bewust te zijn van de gevolgen.” Ook ziet Maurel dat haar verhaal niet voor ieder kind geldt. „Er zijn vast ook mooie verhalen maar zulke successen maakt de praktijk niet ethischer.”
Sinds Maurel met haar verhaal de publiciteit zoekt, kwam ze in contact met andere kinderen van draagmoeders. Zij durven zich vaak niet uit te spreken, ziet de activiste. „Sommigen zijn nog afhankelijk van hun ouders en anderen willen niet nogmaals verlaten worden. Ze worstelen met een loyaliteitsconflict.”
„Kinderen van draagmoeders worstelen met een loyaliteitsconflict” - Olivia Maurel
Contract
Zowel Maurel als Ruissen focust zich in zijn argumentatie op commercieel draagmoederschap. Altruïstisch draagmoederschap, waarin vrouwen belangeloos een kind dragen, vormt met zo’n 2 procent een klein percentage. Gezamenlijk wijzen ze echter ook dit van de hand. „Ook bij altruïstisch draagmoederschap heb je een contract nodig”, stelt Maurel. „En nog steeds scheid je kinderen van hun moeder. Dat is een ethische grens waar we niet over moeten”, voegt Ruissen eraan toe.
Voor de meeste mensen is draagmoederschap een ver-van-hun-bedshow, erkent Maurel. Dat maakt het volgens haar echter niet minder belangrijk om over te praten. „Niet iedereen worstelt met verminderde vruchtbaarheid of heeft het geld om dit te kunnen doen. Maar als we als samenleving kinderen gaan kopen en verkopen, gaan we de verkeerde kant op. Daarom moeten we het debat aangaan.”
