Bouwers verliezen meer dan kwart miljard euro bij aanleg nieuwe rondweg Groningen
Het leek een prachtig project voor de betrokken bouwbedrijven: de nieuwe zuidelijke rondweg bij de stad Groningen. Door verkeerde inschattingen en vertraging werd het een financiële ramp.
Als alles naar wens gaat, kan het verkeer in Groningen volgend jaar voor het eerst zonder verkeerslichten over de hele nieuwe zuidelijke ringweg rijden. Een grote vooruitgang voor menige automobilist, die vast tot enthousiasme zal leiden.
Bij de bouwbedrijven die het project hopen af te ronden, zal echter geen gejuich opgaan. Na de oplevering kunnen ze hun definitieve verliezen berekenen. Op dit moment schatten ze in dat die op het indrukwekkende bedrag van 270 miljoen euro zullen uitkomen.
De betrokken ondernemingen, die samenwerken in de Combinatie Herepoort, begonnen in 2016 aan het project. Ze wilden het in ruim vier jaar voltooien. Al snel kwamen ze er echter achter dat dit niet zou lukken en daarbij werd duidelijk dat de vertraging hen veel geld zou kosten. Elk jaar werd de verwachte schade groter. Medio 2023 gingen ze nog uit van 190 miljoen euro. Extra tegenvallers tijdens de uitvoering, vertragingen en stijgende kosten voor materialen en personeel zorgen ervoor dat de rekening maar blijft oplopen.
Wantrouwen
Volgens Joeri Pfaff, aanbestedingsexpert van adviesbureau Rogers, speelt wantrouwen tussen de opdrachtgevers en de bouwers een rol. Pfaff: „Vanaf het begin waren het ontwerp en de uitvoering niet onder controle.” Daarnaast werden de kosten volgens hem te laag ingeschat. „De bouwbedrijven hebben niet ingeschat dat materialen veel duurder zouden worden.” In contracten voor grote projecten ligt het risico van kostenoverschrijdingen meestal bij de uitvoerende partijen. Pfaff: „Dat zorgt er inmiddels voor dat bouwondernemingen heel voorzichtig zijn geworden. Dat zie je bijvoorbeeld bij de uitgestelde opknapbeurt van de Van Brienenoordbrug.”
„De bouwbedrijven hebben niet ingeschat dat materialen veel duurder zouden worden.” - Yoeri Pfaff, aanbestedingsdeskundige
Van de betrokken bouwbedrijven zit vooral Oosterhof Holman uit Grijpskerk (400 werknemers) flink in de problemen. De onderneming leed over 2022 een verlies van ruim 11 miljoen euro, geheel veroorzaakt door het project in Groningen. Hoewel het bedrijf op andere projecten goede resultaten boekt, heeft het nu financiële zorgen. De liquiditeit is gedaald, wat betekent dat de onderneming weinig geld in kas heeft. Daardoor voldoet het bedrijf niet aan de afspraken die het met banken heeft gemaakt.
Ten onder
En dat terwijl Oosterhof Holman slechts een relatief klein aandeel van 7,5 procent in het Groningse project heeft. Twee andere bouwers gaan veel erger het schip in: Züblin Nederland en Max Bögl Nederland. Beide hebben een belang van ruim 40 procent in de Combinatie Herepoort.
De drie bedrijven zijn niet de enige gedupeerden: al in 2022 ging Jansma Drachten ten onder aan de verliezen die op de ringweg werden geleden. Het bedrijf is daarna overgenomen door het grote Dura Vermeer.
Gaten gedicht
Züblin Nederland verwacht het grootste verlies te leiden, meer dan 100 miljoen euro. Omdat het bedrijf een dochter is van het Oostenrijkse concern Strabag, zal dit niet tot een faillissement leiden, maar pijnlijk is het wel. Ook Max Bögl zal ondanks grote verliezen overeind blijven. Daar worden de gaten gedicht door het Duitse moederbedrijf, dat inmiddels al 85 miljoen euro in de Nederlandse tak heeft gepompt.
Belastinggeld
De bouwbedrijven zijn niet de enige partijen die veel geld verliezen bij de aanleg van de nieuwe rondweg. Rijkswaterstaat, de provincie en de gemeente Groningen staken er in 2021 al 100 miljoen euro extra in. En daar bleef het niet bij: begin vorig jaar kwam de rijksoverheid met 40 miljoen over de brug. Dat is dan wel de laatste overheidsbijdrage aan het project.