Van wolkenkrabber naar huis met tuin
Het echtpaar Lee en hun twee kinderen van 22 en 18 wonen sinds 2022 in het Verenigd Koninkrijk. Ze verruilden hun appartement op de 42e verdieping van een Hongkongse wolkenkrabber voor een huis met een tuin in een Londense wijk. „We zijn verhuisd omdat we niet van tirannie houden.”
Het gesprek met de familie Lee vindt plaats op dinsdagmorgen 19 maart, in hun woning in het Londense stadsdeel Sutton. Ongeveer gelijktijdig stemt het parlement in Hongkong unaniem in met een nieuwe nationale veiligheidswet. De wet wijzigt of creëert nieuwe wetten en straffen met betrekking tot verraad, sabotage, opruiing, diefstal van staatsgeheimen en spionage. Veroordeelden kunnen levenslange celstraffen krijgen. Vier dagen later gaat de wet al in.
Daags ervoor mailt het echtpaar dat ze met genoegen terugkijken op het interview. Alleen willen ze vanwege veiligheidsredenen slechts met hun achternaam worden aangeduid. Evenmin willen ze dat de foto die van hen in hun tuin is gemaakt erbij wordt geplaatst. „Het spijt ons, maar het aannemen van artikel 23 in Hongkong baart ons zorgen.”
Een concrete angst voor de Lee’s is dat ze problemen met de autoriteiten krijgen als ze op familiebezoek naar Hongkong gaan.
Wanneer veranderde het leven in Hongkong?
Hij: „Nadat Groot-Brittannië in 1997 Hongkong overdroeg aan China, hield de Chinese Communistische Partij zich aanvankelijk redelijk aan de afspraak dat Hongkong zijn eigen politieke systeem zou behouden. Totdat in 2019 een uitleveringswet werd geïntroduceerd. Die kwam erop neer dat iedereen die de overheid bekritiseerde gearresteerd kon worden, voor lange tijd zonder proces kon worden opgesloten en uitgeleverd aan het vasteland.
Net als miljoenen andere Hongkongers hebben wij hiertegen geprotesteerd. We deden dit vreedzaam, niet door verkeerslichten te molesteren en branden te stichten, zoals radicale jongeren deden.”
Zij: „Hongkong veranderde met name na het aantreden van president Xi Jinping.”
Hij: „Voordat hij president werd, waren we bij internationale sportwedstrijden nog voor China, maar nu zijn veel Hongkongers automatisch op de hand van de tegenstander. Tijdens de Olympische Spelen zullen we ook niet juichen als China gouden medailles wint.”
Wanneer besloot u om te emigreren?
Hij: „Ik woonde vroeger twee jaar in Australië, zag het altijd wel zitten om weer in het buitenland te wonen.”
Zij: „Tot voor enkele jaren geleden dacht ik er nooit over na om naar een ander land te verhuizen. Maar nadat China de Hongkongse manier van leven heeft geruïneerd, begon ik er met mijn man over te praten, puur vanwege de toekomst van onze kinderen. Ik vond het een moeilijk besluit, omdat mijn ouders en broer en zus in Hongkong wonen.’’
Hij: „Mijn ouders zijn overleden. Ik heb alleen een zus die in Canada woont.”
Zij: „Aanvankelijk zouden wij ook naar Canada gaan. Maar we herzagen onze plannen nadat de Britse regering de betekenis van het Britse nationale overzeese paspoort wijzigde. We kunnen straks vrijwel zeker een echt Brits paspoort krijgen.”
Hij: „De Hongkongse regering houdt alles wat je doet en bijvoorbeeld zegt op sociale media in de gaten. We zijn verhuisd omdat we niet van tirannie houden.”
Zij: „We ervaren nog steeds enige angst vanbinnen, uiten ons daarom nog steeds niet vrij. Ik wil niet gearresteerd worden als ik op familiebezoek ga naar Hongkong.”
Hoe leven jullie familie en vrienden in Hongkong?
Zij: „Ze houden zich afzijdig van politiek, hebben hun eigen redenen om er te blijven. Mijn broer bijvoorbeeld om voor mijn ouders te zorgen, maar ook omdat zijn vrouw haar goedbetaalde baan als lerares niet wil opgeven.’’
Hij: „Er is nog steeds enige vrijheid in Hongkong. Het is geen Rusland en zeker geen Iran.”
Was het moeilijk om in Engeland een woning te vinden?
Hij: „Een vriend van vroeger had een huis hier vlakbij. We hebben zijn onderkomen tijdelijk gehuurd en konden ons zo oriënteren op de buurt. Kort ervoor hadden we een goede school voor onze zoon gevonden.”
Zij: „Na een tijdje kochten we deze woning. We konden het huis gelukkig met eigen geld financieren.”
Hij: „Omdat we het nodige spaargeld hadden. We hebben in Hongkong goed verdiend, ook met het verkopen van ons huis.”
Zij: „Een hypotheek krijgen was ook niet gelukt. Ik heb geen werk en het inkomen van mijn man was niet toereikend.”
Wat vinden uw kinderen ervan om in Engeland te wonen?
Zij: „Ik denk dat ze het wel leuk vinden. Het gaat in ieder geval goed met ze. Ook hun Engels is prima. Onze zoon zit op een rooms-katholieke jongensschool. Het is een school die hecht aan tradities en waar nog op klassieke wijze wordt lesgegeven.”
Hij: „Onze dochter woont in Leeds, studeert daar aan de universiteit.”
Zij: „De emigratie bezorgt haar een extra studiejaar. Maar dit jaar studeert ze af. Het is ook beter om een Brits diploma te hebben. Hopelijk vindt ze gauw een baan.”
Hij: „Met een in Hongkong behaalde universitaire graad is het heel moeilijk om in het Verenigd Koninkrijk werk te vinden.”
Zij: „Eigenlijk zou mijn zoon liever in Canada wonen, omdat zijn beste vriend met zijn familie daarnaartoe is geëmigreerd. Ik heb echt op hem in moeten praten. Hij heeft het nu geaccepteerd. Maar we hebben toegezegd hem te steunen als hij na zijn studie alsnog naar Canada wil.”
Hoe is het om te verhuizen van een appartement op de 42e verdieping naar een huis met een tuin?
Zij: „We moesten echt leren hoe je een tuin moet onderhouden. Ik kan nu overweg met compost en zaad, zodat ik iets kan kweken, bijvoorbeeld paksoi. Maar we schakelen ook lokale tuinmannen in. Ze hebben bijvoorbeeld kunstgras aangelegd. Ik wilde liever echt gras, maar mijn man voelde hier weinig voor.”
Hij: „Het onderhoud moet niet te veel tijd in beslag nemen.”
„We moesten echt leren hoe je een tuin onderhoudt; ik kan nu overweg met compost en zaad, zodat ik iets kan kweken” - Lee, Hongkongse emigrante
Zij: „In Hongkong is het heel ongebruikelijk om een huisdier te hebben. Nu zou ik wel een kat of hond willen.”
Hij: „Ik zie dat niet zo zitten, ben bang dat ze in huis met hun scherpe nagels dingen kapotmaken.”
De banen voor Hongkongers liggen niet voor het oprapen in het Verenigd Koninkrijk?
Zij: „Mijn man is 56, krijgt vanaf zijn 60e pensioen. Ik ben zes jaar jonger en wacht tot het zover is. Ik ben nu huisvrouw, houd ervan om creatief te zijn met aardewerk en ik spijker mijn Engels bij. Verder geniet ik van mijn vervroegde pensioen.”
Hij: „Ik heb 28 jaar kantoorwerk gedaan. Nu ben ik magazijnmedewerker bij Amazon, ik zet op een dag 13.000 stappen. Ik werk daar omdat ik het leuk vind. Door mijn baan leer ik de cultuur hier beter kennen en kom in contact met interessante mensen. Zo heb ik collega’s uit landen als India, Congo en Roemenië. Door met ze om te gaan, blijf ik op de hoogte van wat er speelt.”
Een rapport stelt dat er nogal wat Hongkongers zijn die met psychische problemen kampen na hun emigratie. Herkenbaar?
Hij: „Met name doordat ze aanlopen tegen financiële problemen.”
Zij: „Mogelijk leiden ook tegenvallende verwachtingen tot spanningen in gezinnen.”
Is er iets wat jullie missen uit Hongkong?
Hij: „Ik mis eigenlijk niets. Ik houd niet van een voorspelbaar leven, wel van het leren van nieuwe dingen. Het belangrijkste vind ik dat we hier veilig zijn en enige financiële zekerheid hebben.”
Zij: „Ik mis mijn familie en vrienden.”
U bent christen. Kunt u iets vertellen over kerken in Hongkong en het Verenigd Koninkrijk?
Zij: „In Hongkong is geen volledige religieuze vrijheid meer; voorgangers kunnen niet meer zeggen wat ze willen. Voordat we emigreerden, ging het gesprek in Hongkong er al over dat we ons als christenen moesten voorbereiden om net als onze geloofsgenoten in China ondergronds te gaan. Bijvoorbeeld zodra we zullen worden gedwongen om een foto van president Xi te plaatsen in de kerk of dat we verplicht worden om in de kerk het Chinese volkslied te zingen.
„Ik mis eigenlijk niets aan Hongkong; ik houd niet van een voorspelbaar leven, wel van het leren van nieuwe dingen” - Lee, Hongkongse emigrante
Vrienden van ons bezoeken in Engeland een Chinese kerk. Die bestaat uit mensen die afkomstig zijn uit China en Hongkong en een deel praat niet met elkaar. Wij hebben ons aangesloten bij een Britse kerk, die veel voor Hongkongers doet. We zijn daar heel vriendelijk ontvangen. We hebben er inmiddels vrienden gemaakt en door met Britten te praten, verbeteren we ook ons Engels. De kerk is wel veel traditioneler dan we gewend zijn. Klappen en bewegen tijdens het zingen doen de bezoekers niet.”
Welke verschillen ervaren jullie nog meer tussen het leven in Groot-Brittannië en jullie Hongkongse bestaan?
Zij: „Een groot verschil tussen Hongkong en Groot-Brittannië is de gezondheidszorg. In Hongkong konden we zo een dokter zien, maar hier moet je lang wachten.
Een ander verschil ontdekte ik doordat ik Engelse lessen volg. Met diverse cursisten ben ik vrienden geworden en graag zou ik ze eens meenemen naar de kerk. In Hongkong hield ik me veel bezig met evangelisatie. Wat ik daar deed, namelijk op een heel directe manier het Evangelie brengen, werkt niet goed. Hier zijn mensen veel gereserveerder; je moet eerst werken aan de relatie voordat je de blijde boodschap ter sprake brengt.”
Hij: „In zijn algemeenheid houden Hongkongers ervan om geld te verdienen. Velen werken heel hard. In Engeland valt het me op dat de mentaliteit anders is en doen de mensen het rustiger aan.”
Zij: „In Hongkong wordt heel hard gewerkt, door mannen en vrouwen. Buitenlandse hulpen doen veelal het huishouden.”
Hij: „Wij hadden een Filipijnse in dienst.”
Zij: „Totdat onze kinderen naar de middelbare school gingen.”
Hij: „Van de criminaliteit hier zijn we wel geschrokken. Zo werd de BMW van een van mijn vrienden gestolen. De motorfiets stond op de parkeerplaats van het Amazonmagazijn, waar alleen het personeel kon komen.”
„Van de criminaliteit hier zijn we wel geschrokken; zo werd de BMW van een van mijn vrienden gestolen” - Lee, Hongkongse emigrante
Zij: „Het is wel beter dan de Verenigde Staten of Canada. De kinderen krijgen daar veel te veel vrijheid. Ze hoeven bijvoorbeeld geen uniform te dragen, kunnen doen wat ze willen en er wordt overal wiet gerookt.”
Hij: „Het dragen van een wapen mag ook legaal in Amerika; dat is ons te liberaal.”
Zij: „Wij houden ervan dat Groot-Brittannië veel hecht aan tradities.”
Zij: „Daarom is het een zeer geschikt land voor ons.”
