De Zwitserse ‘Klimaseniorinnen’, zoals ze zichzelf noemen, hadden hun overheid onder meer aangeklaagd omdat oplopende temperaturen en toenemende hittegolven hun gezondheid ernstig in gevaar kunnen brengen. De Grote Kamer van het mensenrechtenhof is het met hen eens dat de Zwitserse overheid te weinig actie heeft ondernomen tegen de opwarming van de aarde. Dat is volgens de rechters in strijd met artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, dat gaat over het respecteren van het privé- en familieleven. Ook het recht op een eerlijke rechtsgang is geschonden, oordelen de rechters in Straatsburg.

Twee andere zaken voldeden niet aan de eisen om in behandeling te worden genomen. Zo vinden de zeventien rechters van het EHRM het problematisch dat de zes Portugese jongeren hun klimaatzaak direct naar Straatsburg brachten. Dat zou een „radicale” breuk zijn met de normale gang van zaken. De jongeren hadden 32 Europese landen aangeklaagd, waaronder Nederland. Ook de oud-burgemeester van het Franse Grande-Synthe werd niet-ontvankelijk verklaard. De zaak ging om overstromingsgevaar voor de kustgemeente, maar de man woont er al jaren niet meer.

Uitspraken van het EHRM zijn bindend, beroep is niet mogelijk. De overwegingen van het hof kunnen vanaf nu een rol gaan spelen in nationale rechtspraak. Nationale rechters in Nederland en bijna alle andere Europese landen volgen uitspraken van het hof.

In het arrest over Zwitserland stellen de rechters duidelijk vast dat staten verplicht zijn „afdoende maatregelen” te nemen tegen klimaatverandering. Voor het hof levert de wetenschap „voldoende betrouwbare indicaties” om aan te nemen dat door mensen veroorzaakte klimaatverandering een „serieuze bedreiging” is voor de mensenrechten.

In Nederland legde de Hoge Raad in 2019 al het verband tussen mensenrechten en klimaatverandering. In het zogeheten Urgenda-arrest dwongen de rechters de Staat tot meer maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen te verlagen.