Buitenland

Mysterie rond schilderij Velàzquez opgelost

Het was lange tijd een van de raadselachtigste schilderijen uit de Europese schilderkunst en heeft veel experts hoofdbrekens bezorgd. Maar na drie eeuwen is het mysterie rond “Keukentafereel met Christus in het huis van Martha en Maria” van de wereldberoemde Spaanse schilder Diego Velàzquez (1599–1666) opgelost, meldden Britse media vrijdag.

ANP
18 February 2005 13:34Gewijzigd op 14 November 2020 02:14

Het werk uit het begin van de zeventiende eeuw, dat in de National Gallery in Londen hangt, is door Velàzquez op jonge leeftijd geschilderd. De Britse professor Philip Esler kwam er met hulp van anderen na vijf jaar studie achter dat de eigenaardigheden in het schilderij zijn veroorzaakt doordat Velàzquez in spiegelbeeld schilderde. Hij deed dat waarschijnlijk vanwege ruimtegebrek in zijn kleine studio.

De spiegelwerking verklaart waarom bijvoorbeeld de tafel op het schilderij in verkeerd perspectief is gezet. Doordat de dienstmeid op de voorgrond in de spiegel kon kijken was ze in staat om langere tijd haar karakteristieke ongelukkige blik op te zetten, iets dat erg moeilijk was geweest als ze zichzelf niet kon zien.

Volgens Esler heeft Velàzquez het schilderij met Christus die op de achtergrond staat afgebeeld, ook in spiegelbeeld geschilderd. Dat zou verklaren waarom Jezus zijn linkerhand opsteekt in plaats van de rechterhand. In de tijd van Velàzquez werd de linkerhand nog als ’verkeerd’ gezien.

Het schilderij is gebaseerd op het bijbelse verhaal uit Lucas waarbij Christus Martha en Maria bezoekt en hij Martha een standje geeft omdat ze zich niet bekommert om de huishouding. Op de voorgrond doet een oudere vrouw hetzelfde bij de ongelukkig kijkende dienstmeid.

Lange tijd werd ervan uitgegaan dat de dienstmeid via een raam naar het tafereel met Jezus kijkt. Maar volgens Esler moet de dienstmeid een persoon uit de tijd van Velàzquez voorstellen en maakt zij helemaal geen deel uit van het bijbelse tafereel op de achtergrond, dat volgens Esler dus een schilderij is. Velàzquez zou zo hebben willen suggereren dat Jezus neerkeek op het werk van de dienstmeid. Op deze manier leverde de Spaanse schilder op subtiele wijze kritiek op de bijbel, aldus Esler.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer