De sociale partners zeggen zich niet langer gebonden te voelen aan de afspraken die vorig jaar in het najaarsakkoord zijn vastgelegd over invoering van de nieuwe WAO als De Geus een tijdelijk monopolie zou toekennen aan Uitvoering Werknemersverzekeringen (UWV). Zij laten dat weten in een brief op poten die zij donderdag bij premier Balkenende lieten bezorgen.

UWV pleitte begin deze maand voor uitstel van de nieuwe WAO wegens technische problemen bij de uitkeringsinstantie. De Geus wil liever geen uitstel. Hij studeert nu op een tussenoplossing.

Volgens de sociale partners wil de bewindsman UWV een jaar lang een verzekeringsmonopolie geven voor gedeeltelijk arbeidsongeschikten. De particuliere verzekeraars zouden dan tijdelijk aan de zijlijn komen te staan en pas vanaf 2007 op deze markt mogen opereren. Dat zou ze op achterstand zetten, waardoor er geen sprake meer is van eerlijke concurrentie.

De nieuwe WAO maakt onderscheid in gedeeltelijk en volledig arbeidsongeschikten. De eerste groep krijgt straks een aanvullende uitkering boven op het loon voor het werk dat betrokkenen nog kunnen verrichten. Bij de uitvoering van deze regeling is het bedoeling dat commerciële verzekeraars gaan concurreren met UWV. Dat heeft het kabinet afgesproken met werkgevers en de vakbeweging in het in november gesloten sociaal akkoord.

De sociale partners noemen in hun brief aan Balkenende uitstel in strijd met de gemaakte afspraken in het najaar. Zij vinden juist dat de regeling voor gedeeltelijk arbeidsongeschikten „bij voorkeur” door private verzekeraars moet worden uitgevoerd en dus niet door UWV. Particuliere uitvoerders zouden werkgevers en werknemers optimaal prikkelen om uitval te voorkomen en zieke arbeidskrachten weer aan het werk te krijgen.

Het gaat om een jaarlijkse verzekeringsmarkt met een omzet van naar schatting 5 miljard euro. Naar verluidt zou De Geus het onderwerp na de felle kritiek van de sociale partners van de agenda van de ministerraad voor vrijdag hebben laten halen. Het is de bedoeling dat het kabinet uiterlijk volgende week vrijdag de WAO-knoop doorhakt.

Werkgeversorganisatie VNO-NCW vindt dat niet UWV maar de private verzekeraars voorrang moeten krijgen. Probleem is echter dat De Geus in dat geval met een nieuw wetsvoorstel naar de Raad van State en de Tweede en de Eerste kamer moet. Invoering per 1 januari 2006 zou daardoor onhaalbaar zijn. Dat zou voor de sociale partners onverteerbaar zijn.

FNV-bestuurder T. Heerts wijst erop dat het kabinet van de sociale partners „onder druk van kokend en stomend water” eist dat ze meewerken aan vergaande hervormingen van onder meer de WAO, Arbo-wetgeving, WW en prepensioen. „Als De Geus ons nu met de gebakken peren laat zitten omdat zijn UWV het niet redt, zakt alles als een kaartenhuis in elkaar.” Volgens Heerts is het kabinet dan niet meer in de positie een beroep op sociale partners te doen.