Toch is nog eens 25 jaar Schuilplaats voor Pieter Bos (51), hoofd maatschappelijk werk bij de reformatorische stichting die vandaag haar jubileum viert, niet nodig. Sterker nog, de woordvoerder en drijvende kracht achter de organisatie zou het niet erg vinden als zijn instelling zou fuseren met de twee gereformeerde collega’s: De Vluchtheuvel en De Driehoek. „Persoonlijk zou ik samenwerking in één landelijke, protestants-christelijke organisatie voor eerstelijns geestelijke gezondheidszorg het beste vinden, eventueel in federatief verband.”

Bos zegt dit niet zo maar. Al langere tijd zijn er besprekingen gaande tussen besturen van de drie instellingen. De interkerkelijke stichting Schuilplaats heeft het daarbij relatief het gemakkelijkst, erkent Bos. „We hebben inmiddels weer een gezonde financiële basis dankzij 10.000 donateurs: particulieren en kerken. We zijn daardoor nauwelijks afhankelijk van steeds onzeker wordend overheidsgeld.”

De twee andere gereformeerde organisaties voor maatschappelijk werk, De Vluchtheuvel en De Driehoek, zijn beide kerkelijke instellingen, respectievelijk verbonden aan besluiten van synodes van de Gereformeerde Gemeenten en de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt. De Driehoek verloor bovendien dit jaar haar 300.000 euro overheidssubsidie. Sindsdien drijven beide instellingen op beperkte kerkelijke budgetten.

De besprekingen resulteerden voorlopig in de aanstelling van een aantal eerstelijnspsychologen, binnenkort onder één gemeenschappelijke noemer. De aanstelling wordt betaald door een zakenman uit de achterban, wiens naam Bos niet prijs wil geven.

Bos ziet voor het samenwerkingsverband goede mogelijkheden om gezamenlijk gebruik te maken van kansen die de Wet op het maatschappelijk ondernemen (WMO) biedt. „Deze wordt vanaf volgend jaar gefaseerd ingevoerd. Via de subsidies die dan via de gemeenten gaan lopen en de regionale aanpak die Schuilplaats al heeft, is uitbreiding van gereformeerd maatschappelijk werk goed mogelijk.”

Stichting Schuilplaats werd 25 jaar geleden na een geldactie van deze krant opgericht om de pro-lifegedachte in de samenleving te bevorderen. Ooit bedoeld als christelijk alternatief voor de VBOK, ontwikkelde de organisatie zich langs vele lijnen. Er werd een jongerenpoot opgezet en er kwamen terminalethuiszorgprojecten, het maatschappelijk werk werd uitgebouwd via plaatselijke diaconieën en de stichting participeerde in het Lindeboom Instituut voor christelijke medische ethiek en in de stichting Levenswensverklaring.

In de zomer van 1999 bleek Schuilplaats in financiële nood te verkeren. „Ons voortbestaan hing aan een zijden draadje”, stelt Bos. „Toenmalig directeur drs. S. Stoop heeft een goed deel van zijn tijd besteed aan het borgen van het voortbestaan van de stichting.”

Toen Stoop in 2002 burgemeester van Dirksland werd, besloot het bestuur zich te concentreren op de kerntaak: het maatschappelijk werk. De participatie in de stichting Levenswensverklaring en het Lindeboom Instituut was al eerder gestopt, nu gingen de jongerenafdeling en de terminale thuiszorg over naar de Nederlandse Patiënten Vereniging, met wie Schuilplaats in één gebouw verkeert.

Bos, die 23 jaar in dienst is bij Schuilplaats, heeft geen spijt van deze afslanking. „Ik heb aan de wieg gestaan van veel initiatieven, maar deze beperking tot de hoofdtaak was een goede keus.”

Het maatschappelijk werk groeide inmiddels fors. In 1996 was het Diakonaal Maatschappelijk Werk (DMW) in de Alblasserwaard gestart. Wegens grote behoefte breidde dit werk een jaar later uit naar de Vijfheerenlanden. Inmiddels verlenen vijf maatschappelijk werkers 64 uur hulpverlening en ondersteunen zes burgerlijke en ruime dertig kerkelijke gemeenten het werk. Ook is het DMW inmiddels een gesprekspartner voor de algemene collega-instelling Rivas.

Het voorbeeld van het DMW werd nagevolgd door de hervormd-gereformeerde diaconieën in Ridderkerk en Woudenberg, met inmiddels dertien en tien uur maatschappelijk werk, ondersteund door de burgerlijke gemeenten. De scheuring van deze gereformeerdebondsbolwerken door de kerkfusie en -splitsing per 1 mei vorig jaar heeft geen verandering in de situatie gebracht. Bos: „Ons Diakonaal Maatschappelijk Werk daar wordt nu ondersteund door de hervormde gemeenten in de PKN, maar we krijgen onze cliënten gelukkig uit beide stromingen.”

Wel klinkt de scheuring door in de hulpverlening. Alle maatschappelijk werkers krijgen veel signalen over het verdriet dat het uit elkaar gaan van de hervormd-gereformeerde gemeenten teweegbrengt, aldus Bos. „Ik hoor van de hulpverleners uit met name Woudenberg, maar ook uit Ridderkerk, de Alblasserwaard en bij onszelf in Veenendaal dat er veel pijn is over de scheuring van de kerk, door de families en soms door gezinnen heen. In bijna elk hulpverleningsgesprek komt dit ter sprake.”

Zelf wil het hoofd maatschappelijk werk graag bij Schuilplaats verdergaan. „Ik heb verschillende goede aanbiedingen gehad. Maar de Heere God heeft mij op deze plaats gezet, en dan gaan je niet zo maar weg. Bovendien vind ik de combinatie van 80 procent organisatorisch werk en 20 procent hulpverlening heel prettig.”