Het rapport over homoseksualiteit, ”Ruimte en richting”, waar een zeskoppig studiedeputaatschap zes jaar aan werkte, roept vrijdagmiddag op de synode van de NGK in Elspeet nog veel vragen op; 93 om precies te zijn. Die betreffen onder meer de onderbouwing van het in het rapport gevoerde pleidooi: laat de NGK formeel uitspreken dat homo’s die in een relatie van liefde en trouw samenleven welkom zijn aan het avondmaal en in de ambten.

Maar de vragen hebben ook betrekking op de consequenties van de in het rapport gehanteerde redeneerwijze. Zo vraagt afgevaardigde ds. Peter Hommes (Leusden) zich af wat de gevolgen zijn van de in ”Ruimte en richting” gehanteerde stelling dat de Bijbelschrijvers niet bekend waren met homoseksuele relaties in liefde en trouw. En dat christenen die hierop een visie willen vormen, dus te rade moeten gaan bij „de grotere lijnen in de Bijbel”, zoals Gods liefde voor zondaren of Zijn „tegemoetkomendheid” richting de gebrokenheid van het menselijke bestaan.

Polyamorie

Ds. Hommes: „Hoe weet je nu eigenlijk wanneer je die grote lijnen moet en mag gaan toepassen? Neem nu polyamorie (een levenswijze waarin men openstaat voor het gelijktijdig hebben van meer dan één liefdesrelatie, AdJ). Ook dat verschijnsel kenden de Bijbelschrijvers niet. Moeten we polyamorie dan ook accepteren? Die kant willen we als christenen toch niet op?”

Kritische vragen heeft ook afgevaardigde ds. Wim Schaaij (Leerdam). „Wordt door de commissie het karakter van God niet te veel uitgespeeld tegenover het Woord van God? Bestaat dan niet het gevaar dat je, zeg maar, álles goed kunt gaan praten? Zijn we als NGK nu eigenlijk bezig, zoals commissielid Wolter Rose met zoveel woorden opmerkt, Gods Woord opzij te leggen? Of kun je dat zo niet stellen?”

Ds. Schaaij brengt bovendien onder woorden wat hij op het grondvlak van de kerken soms ervaart. „Onder gemeenteleden proef ik een bepaalde angst. Waar zet dit rapport allemaal de deur voor open? Had het rapport aan die angst niet wat meer aandacht moeten geven?”

Over de grondigheid van de werkwijze van de commissie, die onder leiding stond van Henk Schaafsma (Kampen), zijn de afgevaardigden vol lof. Zoals ze dat ook zijn over de fijngevoelige toon van het rapport. En over het feit dat in de commissie niet óver maar mét homo’s is gepraat.

Lacunes

Maar ze zien ook lacunes en inconsequenties. Zo mist ds. Schaaij een visie op homostellen in combinatie met adoptie, doop en opvoeding van kinderen. „Terwijl dit toch een belangrijk thema is, wat in de gemeenten speelt of al snel gaat spelen.”

Ds. Aliëtte Meerveld-Poortinga (Roden) vraagt zich af waarop het onderscheid is gebaseerd dat de commissie de ambten van diaken en ouderling wel open wil stellen voor samenlevende homo’s, maar het ambt van predikant niet. „Is dit om hen te beschermen, zodat ze geen afwijzing ervaren als ze in bepaalde gemeenten niet mogen voorgaan? Maar zo hebben we bij het openstellen van het ambt voor vrouwen toch ook niet geredeneerd?”, zegt ds. Meerveld, die naar eigen zeggen op bepaalde NGK-kansels niet welkom is. „Maar deze pijn is beter te dragen dan de pijn dat je als vrouw of als homo helemaal geen predikant mag worden.”

Zonde

De 93 gestelde vragen uitputtend beantwoorden, lukt de commissie vrijdagmiddag niet, al doet zij erg haar best. Zo blijft een vraag van ds. Schaaij: „Ziet de commissie homoseksuele relaties nu als zondig of niet?”, uiteindelijk onbeantwoord.

Wel komt er, vanuit de commissie en vanuit de zaal, heldere repliek op een vraag die bij sommige afgevaardigden leeft, en die ook wel door zusterkerken in het buitenland is geuit. Het betreft de vraag of de NGK haar agenda niet teveel laat dicteren door de tijdgeest en het maatschappelijk klimaat. Is niet zo, zegt een van de afgevaardigden. „Deze problematiek wordt ons niet van buitenaf opgedrongen. Mijn vrouw en ik hebben vier kinderen. De twee jongste zijn homo en lesbienne. Dus wij hebben hier als kerken sowieso mee te dealen.”

Inventief

De vragenronde en gedachtewisseling vrijdagmiddag is „oriënterend en beeldvormend”. Hoewel er nadrukkelijk slechts feitelijke vragen gesteld mogen worden, blijken veel afgevaardigden inventief om –in de woorden van ds. Kornelis Harmannij (Harderwijk)– „in elke vraag ook een beetje mening te verpakken”.

Na de plenaire vragenronde gaan de afgevaardigden in groepjes uiteen om in besloten kring dieper door te spreken over het thema homoseksualiteit. Besluitvorming over het rapport ”Ruimte en richting” is vrijdag echter niet beoogd. Wat het moderamen betreft, gebeurt dat pas in een synodevergadering in juni. Op voorstel van de regio Barneveld beslist de vergadering vrijdag echter om pas in november werkelijk besluiten te nemen over het rapport homorelaties in de kerk. Dit mede om de plaatselijke kerken en de regio’s meer tijd te geven zich een mening te vormen over de thematiek.