De overgelopen Maksim Koezminov was tegenstander van de Russische inval in Oekraïne. In de zomer van 2023 vloog de toen 28-jarige militair met een dure Mi-8-gevechtshelikopter laag over de linies en landde in Oekraïne. Daar stond ook wat tegenover: Kyiv bood Koezminov een half miljoen dollar en veiligheidsgaranties, ook voor zijn familie.

Sindsdien leefde hij onder een andere naam en met een Oekraïens paspoort. Dat bood hem de mogelijkheid om elders een nieuw leven op te bouwen en nooit meer in het nieuws te komen. Tot vorige week. Toen werd hij bij de Costa Blanca in Spanje –waar hij was neergestreken– vermoord. De daders hadden hun plan zorgvuldig voorbereid. Na de moordaanslag vertrokken ze in Koezminovs auto, die elders uitgebrand werd teruggevonden.

De grote vraag is wie er achter moordaanslag zit. De inlichtingendiensten in Spanje kijken zonder twijfel naar Rusland, schreef de Spaanse krant El País. Direct bewijs daarvoor ontbreekt echter op dit moment. Moskou zou huurmoordenaars hebben ingeschakeld. De Spaanse regering is erg terughoudend over wie er mogelijk verantwoordelijk is voor de liquidatie.

Duidelijk is wel dat Moskou niet aarzelt om vijanden uit de weg te ruimen. In de afgelopen jaren kwamen in eigen land zo vaak critici onder verdachte omstandigheden om het leven, dat het een naam kreeg: het ”Russische Plotselinge Dood Syndroom”. De dood van Koezminov zou daarnaast niet de eerste keer zijn dat een dissident wordt vermoord in West-Europa. In 2020 werd een 40-jarige Tsjetsjeen op klaarlichte dag in Berlijn doodgeschoten. Een Duitse rechter bevond een medewerker van de Russische geheime dienst FSB schuldig. En een overgelopen Russische inlichtingenofficier, Sergej Skripal, bleek in 2018 in het Verenigd Koninkrijk te zijn vergiftigd met het militaire zenuwgif novitsjok. Hij overleefde dat.

Russische staatsmedia citeerden deze week Sergej Narysjkin, het hoofd van de Russische buitenlandse inlichtingendienst SVR over de dood van Koezminov. Volgens hem werd „deze verrader en crimineel een moreel lijk op het moment dat hij zijn vuile en verschrikkelijke misdaad plande”. Russische media hadden voorspeld dat het een kwestie van tijd zou zijn voordat de militair zou zijn omgebracht. Al in oktober beweerde een journalist op de Russische staatstelevisie dat de militaire inlichtingendienst GROe de opdracht had gekregen om Koezminov te elimineren.

Met al de vragen die nog openstaan, blijft het een treurige geschiedenis. Juist de persoon die genoeg had van de oorlog en het bloedvergieten, kwam door geweld om het leven. Koezminov mag met recht een slachtoffer van Poetins oorlog genoemd worden.