Het rapport van ABDTopconsult is vrijdag naar de Tweede Kamer gestuurd. Doel van die fundamentele heroriëntatie is te komen tot een robuuster asielbeleid en -stelsel.

Bij een tweestatusstelsel wordt onderscheid gemaakt tussen mensen die worden vervolgd om hun politieke opvattingen, geloof of seksuele geaardheid en mensen die voor oorlog of geweld vluchten. De eerste groep mag altijd asiel aanvragen. De tweede groep wordt tijdelijk opgevangen en moet terug zodra het in het herkomstland veilig is. VVD, NSC, BBB en CDA willen opnieuw een tweestatusstelsel invoeren, zo hebben de vier in hun verkiezingsprogramma’s opgenomen. Hiermee willen zij grip op asielmigratie krijgen.

Er moet kritisch worden gekeken naar maatregelen die een „potentieel afremmend effect hebben op de komst van asielzoekers”, schrijven de topambtenaren. Versoberingen in de opvang of aanpassingen in de procedures voor asielaanvragen zullen volgens hen geen „significant effect” hebben.

Een Nederlandse uitzonderingspositie (opt-out) voor EU-afspraken op het gebied van asiel en migratie wordt eveneens ontraden. De Tweede Kamer heeft recent om een onderzoek hiernaar gevraagd. Een opt-out levert voor de onderzoekers meer nadelen dan voordelen op. Zo kan Nederland met een uitzonderingspositie niet meer meebeslissen over Europees asielbeleid, waarschuwen de onderzoekers. Als ook andere landen een opt-out willen, zou het gemeenschappelijk Europees asielstelsel en „zelfs het functioneren van de Unie als geheel onder grote druk komen te staan.”

Er is een meerjarige en samenhangende visie op asiel en migratie nodig om weer grip te krijgen op asiel en migratie, adviseren de onderzoekers. Daarbij is stabiliteit in de uitvoering en voldoende geld belangrijk. Met meer landen van herkomst moeten afspraken worden gemaakt over onder meer de terugkeer van uitgeprocedeerde asielzoekers. Ook moeten er meer locaties komen waar asielaanvragen worden behandeld.