Noord-Macedonië is een vakantieland in opkomst, met Ohrid als toegangspoort. Wie op zoek is naar ongerepte natuur en eeuwenoude cultuur kan hier zijn hart ophalen. Het ontdekken van sporen van het vroege christendom geeft een bezoek extra waarde.

Dankzij Paulus’ tweede zendingsreis verspreidde het Evangelie zich in de eerste eeuwen na Christus in snel tempo over de Balkan. Macedonië zou als eerste land ter wereld officieel tot het christendom overgaan; aan het eind van de negende eeuw werd Ohrid het centrum van het christendom. Het stadje kwam bekend te staan als het Jeruzalem van de Balkan – vanwege de 365 kerken en kloosters die er in en rond de stad waren verrezen.

In Ohrid ligt de geschiedenis voor het oprapen. En heus niet alleen in de vorm van kerken. Het stadje is schitterend gelegen op een heuvel aan het Meer van Ohrid. Vanaf de benedenpoort voeren smalle, geplaveide straten tussen de eeuwenoude bebouwing door naar de bovenpoort. Op de heuveltop staat al meer dan duizend jaar het indrukwekkende fort van koning Samuel met zijn dikke muren en vierkante torens. De Bulgaar Samuel maakte aan het eind van de tiende eeuw van Ohrid de hoofdstad van zijn rijk en daar hoorde een onneembare vesting bij.

Het verhaal gaat dat troepen van koning Samuel in het jaar 1014 aan de voet van het Belasica-gebergte werden ingesloten door het leger van de Byzantijnse keizer Basilius II. De keizer liet van bijna alle 14.000 verslagen soldaten de ogen uitsteken; een op de honderd mocht één oog houden om de anderen terug te brengen naar Ohrid. Koning Samuel zou kort daarna zijn bezweken aan de gevolgen van een hartaanval. Het fort dat hij liet bouwen biedt nog altijd een fenomenaal uitzicht over het meer en de verdere omgeving.

Fresco’s

Vlak bij het fort zijn de nog veel oudere restanten van een oud-Grieks amfitheater te zien. Het werd in 200 voor Christus gebouwd en heeft een oppervlakte van zo’n 4000 vierkante meter. Pas in de tweede helft van de twintigste eeuw is het opgegraven. Tegenwoordig worden hier regelmatig concerten en andere evenementen gehouden. Sinds 1980 staat het theater op de Werelderfgoedlijst van Unesco.

Een van de belangrijkste monumenten van Ohrid is de Sint Sophiakerk, oorspronkelijk gebouwd in de tiende eeuw. Bijzonder zijn de vele fresco’s uit de elfde, twaalfde en dertiende eeuw die zijn bewaard gebleven; prachtige voorbeelden van Byzantijnse schilderkunst, gebaseerd op Bijbelse voorstellingen. Overal in de kerk staan bakjes propvol papiergeld – royale donaties van gelovigen.

De beroemdste –in elk geval de meest gefotografeerde– kerk van Ohrid staat op een klif bij het Meer van Ohrid. Het bedehuis met zijn karakteristieke rode pannendak werd eind dertiende eeuw gebouwd en is gewijd aan de apostel Johannes. De bouwstijl is een combinatie van Byzantijnse en Armeense elementen. De kerk is alleen te voet bereikbaar. Een mooie plek om even tot rust te komen en over het Meer van Ohrid te staren.

Kristalhelder

Dat meer is een verhaal apart. Het water is zo helder, dat het mogelijk is om tot wel 21 meter de diepte in te kijken om het onderwaterleven te bewonderen. In de oudheid werd Ohrid Lychnidos genoemd, ”Lichtstad”, een verwijzing naar het kristalheldere water van het meer. Het Meer van Ohrid staat ook nu nog te boek als het schoonste meer ter wereld. Dat komt doordat bronnen van de rivier de Zwarte Drim vanaf de bergen in het zuiden dwars door het meer stromen. Die zorgen ervoor dat elke vorm van vervuiling netjes wordt afgevoerd.

Een tocht met de veerboot Aleksandrija naar het klooster van Sint Naum, vlak bij de grens met Albanië, is een perfecte manier om de schoonheid van het blauwgroene meer te ervaren. Het water wordt omgeven door groenbeboste heuvels, met aan de voet van die heuvels kleine stukjes zandstrand die alleen per boot bereikbaar zijn. Wie er snel bij is kan een hele dag genieten van een privéstrand. Het water zelf is het domein van de forel van Ohrid, een populaire lokale delicatesse.

Het meer is ook leverancier van de beroemde Ohridparel. Die wordt niet door oesters gemaakt, maar door mensenhanden. Grondstof hiervoor is het parelmoer van schelpen uit de Indische Oceaan. Daarvan worden bolletjes gemaakt, die vervolgens worden afgelakt met laagjes olieachtige stof die wordt gewonnen uit de schubben van de Plashica, een vis die in kleine scholen in het Meer van Ohrid leeft en bij ons bekendstaat als panharing. Op die manier krijgen de parels hun mooie glanzende kleur. De handgemaakte parels, niet te verwarren met nepexemplaren uit China, worden veel aan toeristen verkocht.

Paalwoningen

De veerboot maakt onderweg verschillende stops. Wat langer blijft hij liggen in de Bay of Bones, bij het dorp Pestani. Tussen 1997 en 2005 zijn hier onder water de restanten van talloze prehistorische paalwoningen gevonden. Dankzij deze vondsten was het mogelijk om in 2007 en 2008 24 hutten van het voormalige dorp, dat boven het water was gebouwd, te reconstrueren. Het kreeg de naam Plocha Michov Grad. Een ophaalbrug zorgde ooit voor veiligheid en de bewoners konden via luiken in de vloer hun vis vangen. Het dorp werd met nieuwe woningen uitgebreid als jonge mannen volwassen werden. Naast het dorp is een museum gebouwd waar een deel van de archeologische vondsten is te zien.

Vlakbij is ook het Nationaal Park Galicica, dat op de Werelderfgoedlijst van Unesco staat. Hier huizen onder meer bruine beren, lynxen, balkangemzen, kroeskoppelikanen, steenarenden en vale gieren. Daarnaast is het gebied een eldorado voor meer dan 1600 verschillende soorten vlinders.

Het klooster van Sint Naum, aan de zuidkant van het meer, is genoemd naar een heilige uit de negende en tiende eeuw, die voor de inwoners van Ohrid nog altijd veel betekent. Hij was een van de leerlingen van de broers Cyrillus en Methodius, twee monniken uit Thessaloniki die een belangrijke rol speelden bij de verspreiding van het christelijk geloof in Zuidoost-Europa. Sint Naum zou veel hebben gedaan voor de ontwikkeling van het cyrillische schrift. Het klooster staat erom bekend dat er veel pauwen te vinden zijn.

Sint Naum ligt in de kloosterkerk begraven. De toegang tot de grafkamer is bewust laag gemaakt, zodat bezoekers moeten buigen bij het graf. Er zijn mensen die geloven dat ze het hart van de heilige nog kunnen horen kloppen. Sint Naum zou tijdens zijn leven mensen met een verstandelijke handicap hebben genezen; ook nu nog hopen orthodoxe christenen bij zijn graf op een wonder.

Bij het klooster bevinden zich ook de grootste bronnen van de Zwarte Drim, die in het Meer van Ohrid uitkomen. Ze zijn bereikbaar met een roeiboot. De stilte, de schitterende plantengroei en het onvoorstelbaar heldere water maken dit tot een waar lustoord.

Goed Idee Reizen (onderdeel van TUI) heeft verschillende groepsreizen naar Noord-Macedonië in het programma. Vertrekdata zijn onder meer 22 mei (11 dagen) en 1 juni (8 dagen). > tui.nl/goed-idee-reizen voor meer informatie