Een Nederlandse en een Jordanese C-130 Hercules stijgen op van een militaire vliegbasis in Jordanië. De twee transporttoestellen vliegen in formatie over Israël en zetten koers richting Gaza. De propellerkisten droppen zondag acht gps-geleide pallets met in totaal pakweg 8 ton medicijnen, verband, voedsel en water bij een Jordanees veldhospitaal, dat het Arabische land sinds 2009 onderhoudt.

Nederland en Jordanië voerden zondag en maandag vluchten uit. Defensie doet de air drops, Buitenlandse Zaken betaalt. De missie kost een slordige 1 miljoen euro.

De dropping op 6 tot 7 kilometer hoogte vindt plaats met toestemming van Israël, dat het luchtruim boven Gaza controleert. De militaire operatie volgt na een uitspraak van het Internationaal Gerechtshof in Den Haag van eind januari. Israël werd gesommeerd meer hulp toe te laten tot Gaza en alles in het werk te stellen om genocide te voorkomen. Eerder weigerde Israël groen licht te geven aan Nederland voor noodhulp via de lucht.

Het 336 squadron stond vorige week dinsdag binnen pakweg 48 uur na het dienstbevel (notice to move) uit Den Haag in de startblokken op Vliegbasis Eindhoven. Vrijdag waren Hercules –de G-273– en bemanning paraat in Jordanië.

Dreiging

Een dropping vraagt een „gedegen voorbereiding”, zegt luitenant-kolonel Theo Spijksma, commandant van het 336 Squadron op Eindhoven. De transporttoestellen moeten op het juiste moment en op de juiste plek hun vracht aan parachutes lossen.

De samenwerking met Jordanië en de politieke afstemming met Israël maakt de operatie extra complex. „Jordanië is geen militaire partner van Nederland. Daarom moeten we duidelijke afspraken maken over de werkwijze.”

Verder is de operatie niet zonder risico’s. Inlichtingenofficieren analyseren daarom voor vertrek het dreigingsniveau vanuit de Gazastrook. „Palestijnse terroristische groepen kunnen onze C-130 aanzien voor een vijandig toestel.”

Omdat niet bekend is met welke dreiging de luchtmacht precies te maken krijgt, vliegen de toestellen op grote hoogte, legt Spijksma uit. „We moeten onszelf niet in een benarde situatie brengen.” De piloten maken daarbij uit voorzorg gebruik van zuurstofmaskers en vliegen ’s nachts om zo min mogelijk te worden opgemerkt.

Defensie heeft tijdens de missie in Mali gebruikgemaakt van droppings om eigen manschappen te bevoorraden vanuit de lucht. Dat waren ‘domme’ drops, zonder gps, op lage hoogte. De luchtmacht zet in Gaza voor het eerst gps-begeleiding in bij een operationele inzet. Bij deze ‘slimme’ dropping vanaf grote hoogte trekt een gps-apparaat op de lading aan de touwtjes van een grote matrasvormige parachute en dirigeert deze zo naar de juiste locatie.

De pallets komen daardoor op maximaal 30 meter van het doel neer. Geen overbodige luxe. „Je wilt in een dichtbevolkt gebied als Gaza niet dat er een pallet van 1000 kilo bij iemand door het dak valt.”

De medische dropping is de vierde klus van 336 in het Midden-Oosten in amper een jaar tijd. In februari 2023 was het squadron actief na de aardbeving in Turkije en Syrië en in april bij de evacuatie tijdens de burgeroorlog in Sudan. Twee Herculessen hebben sinds oktober twee maanden stand-by gestaan op Cyprus voor eventuele evacuaties uit Israël en Libanon.

De Hercules heeft zich deze keer kranig geweerd boven Gaza. „Bij warm en droog weer doen ze het prima.” De bejaarde beestjes van Eindhoven –„de werkpaarden van de luchtmacht”– staan echter regelmatig met pech aan de grond. Spijksma kijkt daarom uit naar de vijf nieuwe transporttoestellen. De aankoop van de C-390’s van Embraer –met straalmotoren– moet dit jaar plaatsvinden, de aflevering eind 2027 of begin 2028.

Hamas

Grote vraag is of Defensie kan garanderen dat de noodhulp bij de dropping in Gaza niet in handen is beland van terreurgroep Hamas. „Ik ben ervan overtuigd dat de hulp in goede handen is terechtgekomen”, zegt luitenant-kolonel Spijksma. Hamas troggelt echter ook vaak hulp van de noodlijdende Palestijnse bevolking af voor eigen strijders. „Elk leven dat wordt gered is er een”, reageert Spijksma, die zich niet wil mengen in politieke discussies. „Wij geven hulp zonder onderscheid.”