Verwacht werd dat AfD-kandidaat Uwe Thrum de tweede en beslissende stemronde zou winnen. Zijn tegenstander, Christian Herrgott van de CDU, kreeg evenwel 52,4 procent van de kiezers achter zich. Als Thrum had gewonnen zou het voor de tweede keer binnen een jaar zijn dat de AfD de verkiezing voor zo’n bestuursfunctie wint.

De belangstelling voor deze in feite onbeduidende stembusgang in Saale-Orla was groot, omdat er komend najaar niet alleen in Thüringen, maar ook in Saksen en Brandenburg verkiezingen worden gehouden. Dat zijn stuk voor stuk Oost-Duitse deelstaten. Nu al wordt verwacht dat de AfD het dan goed gaat doen in het oosten van Duitsland. En dat is voor menig Duitser geen prettig vooruitzicht. De rechts-radicale partij wordt niet voor niets door de binnenlandse veiligheidsdienst in de gaten gehouden. Enkele weken geleden kwam naar buiten dat AfD’ers met andere rechts-extremisten een plan hadden besproken om vluchtelingen, immigranten en Duitsers met een migratieachtergrond het land uit te zetten. Sindsdien klinkt de roep steeds luider de partij te verbieden en gaan er iedere zaterdag en zondag duizenden Duitsers de straat op om te protesteren tegen de AfD.

De christen-democraat Markus Söder, de premier van Beieren, noemde de CDU-overwinning in Saale-Orla „een sterk signaal dat hoop geeft voor de herfst”. Politici van andere gevestigde partijen als SPD en Groenen lieten zich in soortgelijke bewoordingen uit. Als verklaring voor het succes van de christen-democraat verwezen analisten naar de massale betogingen. Die zouden kiezers van de SPD en Die Linke gemotiveerd hebben op de CDU-kandidaat te stemmen.

Dat kan kloppen, maar dat betekent niet dat de CDU of welke andere oude partij zich rijk kan rekenen met het oog op de verkiezingen in de herfst. Ook hier geldt: één zwaluw maakt nog geen zomer. Komend najaar staan er niet twee kandidaten of twee partijen tegenover elkaar. Dan doen alle partijen mee en is het ieder voor zich. De kans is groot dat de AfD in alle drie de deelstaten de grootste partij wordt.

De regering maakt zich zorgen om het succes van de AfD en zei deze week het Constitutionele Hof, een van de pilaren van de Duitse democratie, te willen beschermen. De CDU, die in de oppositie zit, steunt dit streven. Het initiatief is goed.

Tegelijkertijd doen de oude partijen er goed aan te beseffen dat lang niet iedereen die op de AfD stemt een nazi is, zoals nu makkelijk wordt gezegd. Het zijn veelal ontevreden burgers die hoge energierekeningen gepresenteerd krijgen en die het idee hebben dat hun land door buitenlanders wordt overspoeld. Als de politiek die problemen aanpakt, zal de AfD haar aanhang zien slinken.