„Periode van rust is reeds aangeboden”
Het moderamen van de synode van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) stelt dat de door de schrijvers van het Hervormd Adres gevraagde periode van rust (moratorium), de bezwaarden al op 11 maart 2004 is geboden. De hervormde synode nam toen de motie-De Fijter/De Jong aan. „De bezwaarden wezen echter ook dit verzoek van de laatste hervormde synode af.”
Dat staat te lezen in het officiële antwoord dat het synodebestuur van de PKN maandagmiddag heeft verstuurd aan de schrijvers van het Hervormd Adres, dat vorig jaar vlak voor Kerst werd gepubliceerd.
Het synodebestuur schrijft dat het het adres waardeert „als een oproep in het kader van de eenheid van de kerk(en). Het Hervormd Adres maakt opnieuw de pijn duidelijk van gemeenten waar zich scheuringen hebben voorgedaan. Bovendien wordt de pijn verwoord van gemeenten die in de Protestantse Kerk in Nederland hun plaats hebben ingenomen. Zowel waar scheuringen zich voordeden als daar waar men, hoewel bezwaard, de weg van onze kerk is gegaan, is er sprake van gevoelens van pijn. Het moderamen weet daarvan en deelt -evenals de generale synode- in deze gevoelens.”
De opmerking van de schrijvers van het adres, dat ten tijde van de vereniging „op een ongeestelijke wijze de leiding berustte bij een coterie”, wijst het synodebestuur „met kracht af.” „Immers daarmee zegt u dat „een besloten gezelschap, kliek van standgenoten die anderen stelselmatig uitsluiten” het Samen-op-Wegproces de achterliggende 43 jaar heeft geleid.”
In de lange geschiedenis naar de eenwording, aldus het PKN-moderamen, „is de kerk de kerkelijke weg gegaan: die van de ambtelijke vergaderingen. Wij hechten eraan, dit hier nog eens expliciet te vermelden. De apostoliciteit van de kerk hangt aan de ambtelijke vergaderingen. De eenheid van de kerk hangt eraan, dat de minderheid zich schikt naar de meerderheid (art. 23 Synode van Dordrecht, 1578). Dit is niet een formeel argument, maar een diepe notie in de gereformeerde ecclesiologie.”
De brief vervolgt: „Heeft het zin, wanneer wij hier opnieuw naar voren brengen hoezeer synode en moderamen keer op keer gepoogd hebben de eenheid van de kerk te bewaren? Wij hoeven u -als medeverantwoordelijken voor het kerkelijk leven op het grondvlak- toch niet uit te leggen dat de kerkorde van onze kerk een belijdende kerkorde is; dat deze kerkorde aangeeft dat de Heilige Schrift „enige bron en norm is voor de kerkelijke verkondiging en dienst”; dat in het zogenoemde ”aanvullend besluit” van 12 december 2003 als waarborg voor de toenmalig bezwaarden nóg eens is vastgelegd dat het ook binnen de Protestantse Kerk in Nederland mogelijk is voluit gereformeerd te zijn? (…) Wij voelen door de vele verwijten in het Hervormd Adres geen recht gedaan aan synode en moderamen, temeer omdat zij met ”de bezwaarden” steeds gepoogd hebben een eerlijke weg te gaan en in gesprek te blijven, ook nadat een deel van hen overgegaan is naar het door hen gevormde nieuwe kerkgenootschap: de Hersteld Hervormde Kerk.”
De brief stelt dat het door de schrijvers van het Hervormd Adres gevraagde moratorium -een periode van rust en bezinning- de bezwaarden in de toenmalige Nederlandse Hervormde Kerk is aangeboden. „Het is ons opgevallen, dat u in het Hervormd Adres verwijst naar de motie-M. Burggraaf, waar het juist de bezwaarden in de synode waren die deze motie hebben afgewezen. Wij herinneren eraan dat in die synodevergadering van 11 maart 2004 ook een andere motie is aanvaard (ingediend door ds. De Fijter en ds. De Jong), waarin de gemeenten die een procedure bij de burgerlijke rechter tegen de kerk hadden aangespannen, gevraagd werd „de definitieve rechtsgang af te wachten en zich niet per 1 mei 2004 te onttrekken aan de Protestantse Kerk.””
Als motivering werden, aldus de brief, in de overwegingen van de motie „nadere doordenking, rust en bezinning genoemd. Dus een moratorium waar u nu ook om vraagt in uw Hervormd Adres. De motie werd door de synode met overgrote meerderheid aangenomen. Echter, de bezwaarden wezen ook dit verzoek van de laatste hervormde synode af!”
Het antwoord van de PKN op het Hervormd Adres wordt besloten met de opmerking dat aan beide kanten „pijn wordt geleden omdat de wonden diep en vele zijn.” Het moderamen stelt altijd opengestaan te hebben „voor oplossingen die het herstel van de eenheid beogen en ten doel hebben de verscheurdheid te overwinnen; dat geldt ook nu nog. Daarom betreurt ons moderamen zeer dat het moderamen van de Hersteld Hervormde Kerk recent niet de vrijmoedigheid kon vinden om tot prealabele afspraken te komen, bijv. ter zake van de ledenregistratie. Met u geloven en belijden wij, dat de zonde van de verdeeldheid en de schuld van het wantrouwen, de haat en de verbittering niet het laatste woord hebben. Het laatste woord is aan Jezus Christus en aan Zijn verzoenend werk. Hij zal Zijn gemeente -hier en wereldwijd- door nacht en ontij heen bewaren in haar gang naar Zijn Koninkrijk”, zo besluit de brief.
De schrijvers van het Hervormd Adres, een groep van tien predikanten uit zowel de PKN als de HHK die samen het zogenaamde ”Montfoort-beraad” vormen, willen vooralsnog niet reageren op de brief van de PKN. Zij willen zich eerst gezamenlijk bezinnen.
Ds. D. Heemskerk, preses van de synode van de Hersteld Hervormde Kerk, zei maandag desgevraagd dat het moderamen van zijn kerk niet van plan is met een officieel antwoord te komen richting de schrijvers van het Hervormd Adres.