Volgens COA-bestuursvoorzitter Milo Schoenmaker wordt 2024 „een overgangsjaar op weg naar een stabiel opvanglandschap”. „Maar we zijn er nog niet. We doen een dringend beroep op gemeenten om niet te wachten op het verdeelbesluit, maar nu al met ons samen te werken aan de asielopvang van de toekomst.”

De verdeling van in totaal 96.000 opvangplekken voor asielzoekers per provincie en indicatief per gemeente is woensdag gepubliceerd in de Staatscourant. Dit is de eerste concrete uitvoeringsstap van de spreidingswet, die ervoor moet zorgen dat er een eerlijke verdeling komt van de opvang van asielzoekers over alle gemeenten in het land. De wet gaat donderdag in.

Als de gemeenten en provincies op 1 november met een verdeling komen, beoordeelt de staatssecretaris van Justitie voor 1 januari deze plannen. Daarna is er tot juli 2025 tijd om opvanglocaties te ontwikkelen. Bij provincies die geen goed voorstel hebben, grijpt de staatssecretaris in en kan hij via een zogenoemd verdeelbesluit gemeenten verplichten opvang te regelen.

Volgens het COA zou het in theorie zo kunnen zijn dat er pas in juli volgend jaar voldoende opvangplekken beschikbaar zijn. „Voor het eind van dit jaar moet het COA echter 30.500 nieuwe plekken realiseren. Een groot deel zal lukken, maar de verwachting is dat dit op basis van de huidige stand van zaken voor tussen de 10.000 tot 20.000 plekken erg lastig wordt.”

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten schrijft in een brief aan alle gemeenten dat ze aandacht blijft vragen voor „een zorgvuldige implementatie” van de spreidingswet. „Het is, met het oog op een soepele landing in de samenleving en behoud van draagvlak, essentieel dat de financiële, beleidsmatige en organisatorische randvoorwaarden over de gehele linie van opvang tot en met integratie ook structureel op orde worden gebracht”, aldus de VNG. „Soms staan regels gemeenten in de weg om goed uitvoering te kunnen geven aan de spreidingswet.”