Dat blijkt uit cijfers die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) dinsdag heeft bekendgemaakt. Er bleef in 2022 wel meer stikstof in de bodem achter dan het jaar daarvoor, maar dat gebeurt in een droog jaar altijd. Gras en akkerbouwgewassen groeien dan minder hard en kunnen daardoor minder stikstof opnemen.

De stikstofuitstoot door de landbouw naar de lucht is een gevoelig onderwerp. De sector is volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu verantwoordelijk voor 60 procent van de stikstofneerslag op kwetsbare natuur. Stikstof ontsnapt hoofdzakelijk in de vorm van ammoniak uit stallen en dierlijke mest die op het land verspreid wordt.

Stikstofwet

De laatste twee kabinetten-Rutte hebben ingezet op een versnelde terugdringing daarvan. Volgens de stikstofwet uit 2021 moet in 2035 de stikstofneerslag op driekwart van de kwetsbare natuur zo laag zijn, dat de natuur er geen last meer van heeft. De ammoniakuitstoot zou dan nog 63 miljoen kilo mogen zijn. Dat komt overeen met 52 miljoen kilo stikstof.

Ondanks de dalende trend, die zich ook in 2022 doorzette, is dat doel nog lang niet in zicht. Volgens het CBS bedroeg de stikstofuitstoot naar de lucht dat jaar 84 miljoen kilo. In 1990 was dat nog 246 miljoen kilo. De verlaging ging aanvankelijk snel, onder meer doordat bovengronds uitrijden van drijfmest verboden werd, maar leek zich later min of meer te stabiliseren. Sinds 2017 is de uitstoot wel voortdurend gedaald.
Het Nationaal Plan Landelijk Gebied, dat sinds deze maand ter inzage ligt, moet ertoe leiden dat vooral in de buurt van beschermde Natura 2000-gebieden de stikstofuitstoot fors omlaag gaat. Daardoor zal de veestapel krimpen. Een eerste aanzet daartoe heeft het nu demissionaire kabinet gegeven met twee vrijwillige opkoopregelingen voor veehouderijen, de Lbv en de Lbv-plus (piekbelastersregeling). De laatste staat nog tot eind dit jaar open.

Overschot

Het CBS zet elk jaar tegenover elkaar hoeveel stikstof de landbouw via krachtvoer en kunstmest opneemt en hoeveel daarvan wordt vastgelegd in de producten: vlees, eieren, melk, akker- en tuinbouwgewassen. Bij dat sommetje hoort ook nog een post ”afvoer van mest buiten de landbouw” in de vorm van export, mestverwerking voor bijvoorbeeld de opwekking van energie en gebruik door particulieren. Het verschil tussen aanvoer en afvoer is het zogeheten stikstofoverschot. Dat lag in 2022 6,5 procent hoger dan een jaar eerder. Die stikstof blijft in de bodem achter, spoelt uit naar grond- en oppervlaktewater of verdwijnt naar de lucht.

De aanvoer van stikstof ging in 2022 overigens wel omlaag. Boeren gebruikten minder krachtvoer en minder kunstmest.