Voormalig SGP-Kamerlid en kersverse gezant van de maritieme maakindustrie Kees van der Staaij leidde het rondetafelgesprek waarin dit naar voren kwam. Officieel is hij nog niet eens in functie. Pas per 1 februari gaat zijn benoeming in.

De koning en Adriaansens bezochten twee koplopers in de sector. Bij de Holland Ship-
yards Group in Hardinxveld-Giessendam kregen ze een rondleiding. Twee weken geleden hoorde directeur Leendert Hoogendoorn (36) dat ze zouden komen. „Minister Adriaansens is hier in september geweest, blijkbaar vond ze het zó leuk dat ze nu ook de koning heeft meegenomen.”

Samen met zijn broer Marco (35) staat Leendert sinds 2019 aan het roer van het scheepsbouwbedrijf. Hun vader Cor Hoogendoorn (61) denkt sindsdien vooral achter de schermen mee, Maar deze donderdag kreeg hij de eer om de koning te ontvangen.

Autonoom

De koning kreeg een elektrische, semi-autonoom varende veerboot te zien. Ook beklom hij het binnenvaartcontainerschip FPS Waal, dat na een ingrijpende ombouwoperatie in de vaart moet komen als tweede emissieloze binnenvaartschip. De FPS Waal gaat op waterstof varen tussen Rotterdam en Duisburg. Zo’n 80 procent van de Rijnvaart vaart dit traject.

Een derde paradepaardje van het bedrijf is Tony, de tot nu toe grootste 3D-geprinte veerboot ter wereld: 9 bij 3,90 meter). Deze – eveneens elektrische – passagiersveerboot vaart straks volledig autonoom, met behulp van kunstmatige intelligentie. Tijdens de Olympische Spelen van Parijs, komende zomer, moet Tony tot 32 passagiers per keer gaan vervoeren over de Seine.

Koedood

De koning begon zijn werkbezoek ’s ochtends overigens bij de Koedood Marine Group in Hendrik-Ido-Ambacht. Hij werd, zeer toepasselijk, ontvangen in ”het paleis”. Zo noemen de werknemers van het machinebedrijf hun hoofdkantoor aan het Noordeinde. Mede vanwege de straatnaam.

Directeur Maarten Jeronimus hield een pleidooi voor het behoud van fossiele subsidies. Operationeel directeur Toon Muhlheim demonstreerde de KEES-motoren (Koedood Engine Emission Systems). Deze motoren –een Mitsubishi-scheepsmotor als basis, gecombineerd met een complex nabehandelingssysteem– voldoen aan de uiterst strenge Europese emissienorm Fase V. Sinds deze norm verplicht werd, per 2022, is Koedood onbetwist marktleider met zijn gecertificeerde motoren.

Het afbouwen van de fossiele subsidies maakt de sector echter zenuwachtig, luchtte directeur Jeronimus zijn hart. Onder druk van onder meer actiegroep Extinction Rebellion, bekend van snelwegblokkades, staat die afbouw hoog op de politieke agenda.

Diesel

Voorlopig kan de sector niet zonder diesel, waarschuwde Jeronimus. „In de energietransitie naar emissieloos varen zitten we nu in een tussenfase, die nog wel even kan duren. Met een oplossing zoals wij bieden, kan de binnenvaart deze fase overbruggen.”

Tijdens het rondetafelgesprek onder leiding van Van der Staaij kwamen later die ochtend meer knelpunten voor de maritieme sector aan de orde. Vooral de concurrentie met China werd besproken. Koning Willem-Alexander: „Staatssteun is natuurlijk een vies woord, zeker in de Europese Unie, maar wat is mogelijk? Hoe ver mag Nederland in deze dingen gaan?”

Staatsveiligheid

Als het gaat om staatsveiligheid heeft de overheid meer ruimte om orders aan binnenlandse bedrijven te gunnen. De koning gaf aan dat daar wellicht mogelijkheden bestaan.

Protectionisme, door de sector actief te bevoordelen, vindt demissionair minister Adriaansens „geen slim idee”, voor een exportland als Nederland. „Maar we moeten wel zoeken naar manieren om op een verantwoorde manier onze maakindustrie te beschermen. Zowel economisch als militair zijn we sterk ervan afhankelijk.”

Adriaansens toonde zich ingenomen met Van der Staaij als de nieuwe maritiem gezant. Die vervult hiermee de vacature voor de nieuwe functie, die oud-minister Marja van Bijsterveldt vorig jaar tijdelijk waarnam. Hij wordt een bestuurlijk boegbeeld voor de maritieme sector, met een adviserende rol richting de minister van EZK.

In die rol wil Van der Staaij vooral de uitvoering aanjagen van de zogenoemde Sectoragenda Maritieme Maakindustrie, afgelopen 26 oktober uitgebracht onder de titel ”No guts, no Hollands Glorie”.

Van der Staaij: „Ook vandaag zien we duidelijk de innovatiekracht van de sector, maar ook het nationale belang en de internationale bedreigingen. De overheid moet de sector meer steun bieden. Onder meer door de nationale belangen af te wegen en investeringen op dit gebied ten goede te laten komen aan onze maritieme maakindustrie.”