Rede dr. Plaisier kritisch tot zeer afwijzend ontvangen
De reacties in de behoudende flank van de SoW-kerken op dr. Plaisiers toespraak over het tijdpad van het SoW-proces variëren van kritisch tot zeer afwijzend. Het onbegrip over het voorgestelde tijdstraject voor de kerkfusie is algemeen.
Ds. L. W. Ch. Ruijgrok, voorzitter van het Comité tot Behoud van de Nederlandse Hervormde Kerk, reageert uiterst sceptisch. „De toon van de toespraak is ten diepste huiveringwekkend. Als een man die zeker is van zijn zaak verklaart dr. Plaisier: „Volgend jaar is het zo ver.” Alsof de kerk niet tot op het bot verdeeld is over de beoogde fusie.”
De secretaris-generaal riep donderdag op tot „inkeer, bezinning, gebed en dienstbaarheid.” Ds. Ruijgrok: „Maar juist hierdoor hebben wij geleerd dat Samen op Weg zo niet kan en zo niet mag. Naar mijn diepe overtuiging heeft God Zelf Zijn Kerk in ons land geplant en gefundeerd op de Schrift en de gereformeerde confessie. We zijn als kerk en gemeente helaas ver aan het leven daaruit ontzonken. We zouden echter de schuld nog groter maken als we zouden instemmen met een plurale, moderne, niet-gereformeerde kerk, zoals men die nu onder dwang wil bouwen.”
De toespraak van de SoW-scriba maakt volgens hem ook duidelijk dat het voor de bezwaarden de hoogste tijd is om de handen ineen te slaan. „Het zou heel erg zijn als uit confessionele en hervormd-gereformeerde kring ook maar enige medewerking zou worden verleend aan het publiciteitsinitiatief dat dr. Plaisier nu wil starten. Ik zou haast zeggen: Hoe durft hij dit aan de modaliteitsorganisaties te vragen.” Een geestelijk tegenoffensief is nodig, vindt de hervormde predikant uit Monster. „Waarin we in diepe afhankelijkheid van de levende God gezamenlijk met Luther zeggen: „Hier sta ik, ik kan niet anders.” Met het oog hierop zullen we in ieder geval als Comité de nieuwste plannen van het moderamen niet onbeantwoord laten en ernaar staan om ambtsdragers en gemeenten op geestelijke wijze van de benodigde informatie te voorzien.”
„Op de vraag van het triomoderamen aan het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond deel te nemen in de initiatiefgroepen die voorlichting gaan geven, hebben wij geantwoord dat dit afhankelijk is van de voorwaarden voor participatie”, zegt desgevraagd drs. P. J. Vergunst, algemeen secretaris van de Gereformeerde Bond (GB). „Maar nu ons gezegd is dat kritische solidariteit met de weg die het triomoderamen voorgesteld heeft, hierbij vereist is, zal duidelijk zijn dat deelname voor ons erg moeilijk is.”
Vergunst zegt zich af te vragen of het klimaat in de kerken momenteel zodanig goed is om volgend jaar al definitieve besluiten te nemen. „Opvallend was het dat ds. Plaisier zelf aangaf dat het proces in de breedte van de kerken aan slijtage lijdt. Daarbij is mijn vraag of dit alleen door de lange duur komt. Laten de voorgestelde voorlichtingsbijeenkomsten in het komende seizoen hierover maar meer duidelijkheid geven. Ik hoop overigens dat hervormd-gereformeerde kerkenraden dan aanwezig zijn en hun visie zullen geven.”
Dat het recent gelanceerde unievoorstel van de Gereformeerde Bond en de Confessionele Vereniging helemaal door het moderamen terzijde is geschoven, beaamt Vergunst niet. „De SoW-scriba heeft gezegd in de synoden over een unie te willen praten wanneer tien classes hierom vragen, omdat Samen op Weg geen dwangbuis is. Die opening moeten we zeker aangrijpen.”
Volgens de voorzitter van de Confessionele Vereniging (CV), ds. J. ter Steege, lijkt het erop dat het unievoorstel van tafel is. „Maar zeker weten doe ik dat niet. Er zijn in ieder geval ten minste tien hervormde classes die het voorstel op de synode behandeld willen zien.”
Het door dr. Plaisier genoemde fusietraject van anderhalf jaar noemt hij „erg kort.” „Laat duidelijk zijn dat we altijd voor kerkvereniging zijn geweest, alleen dan wel langs een langere weg dan nu wordt voorgesteld. De fusie moet een geestelijk en niet alleen een organisatorisch proces zijn.” Of de Confessionele Vereniging een positieve rol zal spelen in de informatievoorziening richting de gemeenten over de moderamenplannen, weet hij nog niet. „Dat moeten we eerst in het hoofdbestuur overleggen.”
Ds. A. W. W. de Ruiter, voorzitter van het Confessioneel Gereformeerd Beraad (CGB), denkt dat het te veel gevergd is van GB, CV en CGB om deel te nemen aan zogenaamde initiatiefgroepen. „Zij zouden zich plotseling van vertragers moeten veranderen in promotors van de visie van het SoW-moderamen?” De gereformeerde predikant uit Genderen benadrukt dat bij deze modaliteitsorganisaties veel kennis en informatie over bijvoorbeeld kerkordelijke zaken aanwezig is. „Zou het dan werkelijk nodig zijn om hen te ondersteunen met informatie van het Landelijk Dienstencentrum?”
Het is en blijft volgens ds. De Ruiter de vraag of juist de laatste fase van het fusieproces niet een fase van meer rust en bezonnenheid moet zijn. „Wij kunnen het huiswerk in de Hervormde Kerk over een unievorm en in de Gereformeerde Kerken over de plaats en de zelfstandigheid van de plaatselijke gemeenten niet snel overslaan.” Hij hoopt wel dat het SoW-proces op een volwaardige wijze wordt afgerond. „Maar het is voor mij de vraag of even snel gas geven zal helpen, wanneer aan één kant de wielen in de berm zijn geraakt. Rustig inhouden en samen verder kan een betere keuze zijn.”
Ds. De Ruiter vindt het te simpel om te stellen dat het unievoorstel van GB en CV en het plan van ds. J. de Visser een opdeling van de Hervormde Kerk betekenen om scheuringen te voorkomen. „Dat deze plannen in deze fase van SoW zijn gelanceerd, heeft een reden. De CV en GB leven soms dichter aan de basis van de kerken dan het synodebestuur.”
De redacteur van het blad ”Het gekrookte riet”, ds. Tj. de Jong uit Staphorst, zegt met verbijstering kennis te hebben genomen van de rede van Plaisier. „Moge de Heere dit verhoeden”, is zijn eerste reactie. Hij vindt de toespraak de sfeer van heerszucht ademen. De door dr. Plaisier gebruikte argumenten om het SoW-proces te versnellen, acht hij „zeer zwak en voortkomen uit een houding van angst. Zo van: als we de fusie er nu niet doordrukken, dan komt het er niet meer van. Ik zie de verhaasting van het proces als een dwangmiddel.”
Dat er belangrijke personen worden ingezet om in het land voorlichting over SoW te geven, ziet hij als een overrompelingsactie. „De hele gang van zaken is ongeestelijk en koud, zonder pastorale bewogenheid met hen die de fusie niet met hun geweten kunnen verenigen.”
Kwalijk vindt ds. De Jong het dat het fusie-federatiemodel van ds. J. de Visser, dat deze week naar buiten kwam, volledig van tafel is geveegd. „Ook het unievoorstel acht ik van de baan. Men vergeet alle bezwaren van links, midden en rechts uit de kerk.” De hervormde predikant uit Staphorst hoopt dat de synodeleden licht en wijsheid zullen krijgen om te zijner tijd tegen het fusiebesluit te stemmen.
