Voorzitter Barroso van de Europese Commissie en diens teamgenoot Dimas (Milieu) presenteerden woensdag in Brussel een document met een vooruitblik naar het post-Kyoto-tijdperk. Door als eerste regio gedachten hierover naar buiten te brengen, wil de Unie de voortrekkersrol onderstrepen die zij vervult bij de aanpak ter bescherming van het wereldwijde ecologisch systeem. „Zonder sterk leiderschap kunnen we de strijd niet winnen. We moeten nu handelen”, benadrukte Barroso. En Dimas bond alle betrokkenen op het hart: „Het gevecht tegen de klimaatsverandering is geen keuze, maar een noodzaak.”

Nieuwe cijfermatige ambities heeft de EU nog niet. „Dat zou andere partijen wellicht afschrikken”, meent de laatstvermelde, Griekse commissaris. Voorlopig zullen zijn inspanningen er vooral op gericht zijn de naties die tot dusver niet meedoen aan het beleid op dit terrein ertoe te bewegen wel te participeren in de onderhandelingen over het vervolg van Kyoto. „De eerste prioriteit betreft het bouwen aan brede internationale steun voor verdere maatregelen”, verklaarde hij in een toelichting op de strategie.

In 1997 werd tijdens een conferentie in de genoemde Japanse stad besloten de emissie van schadelijke stoffen, met koolstofdioxide (CO(in2() als voornaamste component, in de geïndustrialiseerde wereld terug te dringen tot in 2012 een niveau van gemiddeld 5,2 procent onder dat van 1990. Voor Europa is als doel een daling van 8 procent ingeboekt.

De ontwikkelingslanden houden zich afzijdig van het akkoord. Voor de aanstormende economieën van China en India geldt hetzelfde. Tot overmaat van ramp zagen in 2001 de Amerikanen, na het aantreden van president Bush, ervan af het protocol te bekrachtigen. Zij vreesden schade voor het bedrijfsleven en voor de groei. In de VS woont 4 procent van de mondiale bevolking, maar die produceert een kwart van het totaal aan broeikasgassen. Die zijn de belangrijkste oorzaak van de opwarming van de aarde. Rusland ratificeerde het verdrag uiteindelijk wel.

De EU zet alles op alles om verzekerd te zijn van straks een echt multilaterale benadering. Alle landen binnenboord halen, luidt het devies. Dimas liet blijken licht optimistisch te zijn over de bereidheid van de VS en China om mee te werken. De komende tijd gaat hij bij de diverse regeringen aftasten met welke acties om de vervuiling in te dammen zij onder welke voorwaarden kunnen instemmen. Over twee weken brengt Bush een bezoek aan Brussel. Bij die gelegenheid zal bij hem de zaak alvast worden aangekaart. In juni vindt er in Bonn over de onderhavige problematiek een internationaal congres plaats.

De Commissie wil na 2012 in ieder geval ook het lucht- en het scheepvaartverkeer in de afspraken betrekken. Zij blijven nu nog buiten schot. Dimas geeft voor deze onderdelen van de transportsector bijvoorbeeld lastenverzwaringen in de sfeer van de accijnzen op brandstof in overweging.

Berekeningen van een werkgroep van deskundigen tonen aan dat de kosten van een verdere neerwaartse correctie van de uitstoot alleszins draaglijk zijn. Bij een jaarlijkse inkrimping van 1,5 procent zal de omvang van het bruto binnenlands product in 2025 per saldo slechts 0,5 procent lager uitkomen dan zonder die politiek. Cruciaal is een brede deelname daaraan. Als de EU op eigen houtje moet opereren, valt het negatieve effect voor de economische expansie driemaal zo hoog uit.

Een stevige inzet remt enerzijds de bedrijvigheid af, maar kan die anderzijds tevens een impuls verschaffen. Wat dit laatste aangaat: de Europese Commissie pleit in haar rapport voor het ontwikkelen van klimaatvriendelijke technologieën, die resulteren in het aanboren van duurzame energiebronnen en een efficiënt gebruik van de beschikbare voorraden en die ook commercieel van grote waarde zijn.

Voor Europa liggen er op dit vlak goede kansen om geld te verdienen. Zo domineren ondernemingen uit de Unie de wereldwijde markt voor installaties ten behoeve van de opwekking van elektriciteit uit wind, die elke twaalf maanden uitbreidt met zo’n 30 procent. Volgens gegevens van World Wildlife Fund hebben bedrijfsactiviteiten op het gebied van alternatieve energie alleen al in Denemarken, Duitsland en Spanje 250.000 nieuwe banen opgeleverd.

De EU streeft ernaar de opwarming van de aarde te beperken tot maximaal 2 graden Celsius. Bij overschrijding van die grens zullen de stijging van de zeespiegel en extreme weersomstandigheden zorgen voor natuurrampen die grote schade aanrichten en waarbij het leven van miljoenen mensen gevaar loopt.

Wetenschappers beweren dat om onder die limiet te blijven een verlaging van de emissie van de broeikasgassen nodig is van ten minste 15 procent ten opzichte van het peil in 1990. Europa heeft inmiddels een reductie verwezenlijkt van 2,9 procent. In de VS daarentegen trad er een toename op van maar liefst 14 procent. Volop reden dus om op 22 februari met Bush een pittig gesprek te hebben over dit onderwerp.