Wolvenexpert: Onderneem sneller actie tegen brutale wolf
Leonard van Heemskerk (28) werd achtervolgd door een wolf. Wolvendeskundige Linnell vindt dat de autoriteiten brutale wolven sneller moeten aanpakken.
Van Heemskerk, bewoner van de beschermde woonvorm De Tien Domeinen in Uddel, stapt op 22 september zoals elke morgen om 7.00 uur op de fiets. Hij gaat naar zijn werk in Apeldoorn. De kortste weg om daar te komen vanaf zijn appartement naast de Adullamvestiging Kroonheim is dwars door Kroondomein Het Loo.
Normaal gesproken is dat een hele rustige fietstocht. Eerst de Hofweg uitrijden, een grindweg die uitkomt op de Aardhuisweg. Als Van Heemskerk bijna het heideveld van het Uddeler Buurtveld is overgestoken, hoort hij gebonk achter zich. „Ik dacht aan een hond of aan een wielrenner die me voorbij wilde. Maar toen ik achterom keek, zag ik op 7 meter afstand een grote wolf met een dikke kop en wilde ogen achter mij aan rennen. Ik schrok me naar.”
De jongeman begint als een razende te trappen op zijn elektrische fiets. Maar die kan niet harder dan 27 kilometer per uur. Dan stopt de trapondersteuning. „Ik was zo bang dat ik begon te bidden: Heere, bewaar me! Na 50 meter stopte de wolf met zijn achtervolging. Toen dacht ik: nu mag je niet meer twijfelen of God echt bestaat. Hij wilde mij nog in leven houden.”
Het voorval heeft forse impact op Van Heemskerk. „Ik moest best wel even huilen en heb met De Tien Domeinen gebeld. Ik weet namelijk niet waarom die wolf achter mij aan kwam. Het leek alsof hij mij wilde wegjagen. Ik had het er niet op.” Van Heemskerk kan de eerste weken na het voorval geen hond of kat meer zien. „Overal zag ik een wolf in. Het was een soort trauma dat ik ’s nachts in mijn dromen heb verwerkt.”
Cadeautje
Een paar dagen later geeft Van Heemskerk het incident door aan een boswachter. Vervolgens kwamen twee faunabeheerders van Het Loo op bezoek. „Ze gaven mij een cadeautje namens de burgemeester van Apeldoorn: een thermosfles van Kroondomein Het Loo. Dat was wel aardig.”
Gevolg is wel dat Van Heemskerk niet meer de kortste weg naar zijn werk durft te nemen. „Ik fiets nu over Nieuw-Milligen. Dat is wel een kwartiertje langer fietsen, maar dat doe ik liever dan dat ik de wolf nog een keer tegenkom. Van mij mogen ze grote hekken zetten waar de wolven achter moeten blijven.”
Als de Noorse wolvendeskundige dr. John D.C. Linnell het verhaal van Van Heemskerk hoort, snapt hij dat dit een enge ervaring voor de jongeman geweest moet zijn. „Ik kan me echter voorstellen dat het net zo beangstigend zou zijn geweest als een grote hond hem achtervolgde. En de meeste honden zijn gelukkig niet gevaarlijk.”
De senior wetenschapper van het Noors Instituut voor Natuuronderzoek vergelijkt de actie van de wolf op het Uddeler Buurtveld met gedrag van honden. „Zij zullen vaak dingen achtervolgen die rennen of bewegen, of dat nu konijnen, herten of mensen zijn. Het kan speels gedrag zijn in combinatie met diepgeworteld jachtinstinct. Wolven vertonen hetzelfde gedrag als honden. Jonge wolven onderling zullen elkaar achtervolgen of op elkaar jagen, zelfs als ze weten dat vangen niet gaat lukken.”
Linnell gelooft niet dat de wolf in kwestie Van Heemskerk als een echte prooi zag. „Als de wolf die jongeman had willen grijpen, was hem dat wel gelukt. Het roofdier kan makkelijk 50 kilometer per uur rennen. Dus voor mij illustreert dit voorval dat wolven over het algemeen geen bedreiging vormen voor mensen.”
Toch heeft Linnell wel een kanttekening. „Sommige honden kunnen in bepaalde situaties gevaarlijk zijn. We weten dat ze mensen bijten en af en toe zelfs doden. Dit geldt ook voor wolven. Het is alleen een stuk ongebruikelijker omdat wolven zelden dicht bij mensen komen. Normaal gesproken zijn ze erg verlegen en blijven ze ongezien. Als ze zichtbaar zijn, zijn ze vaak voorzichtig bij het benaderen van mensen en stoppen ze op een afstand.”
De Noor weet van een aantal zeer vreemde gedragingen bij Nederlandse wolven, onder andere op De Hoge Veluwe. „Dit heeft volgens mij te maken met extreme gewenning aan mensen. Dat baart mij wel zorgen. Gewenning is op zichzelf niet gevaarlijk, maar het brengt wolven wel in nauwer contact met mensen. Daardoor is het risico groter dat er iets ongelukkigs gebeurt. Daarom drong een internationale groep experts vorig jaar dringend aan op actie. Daar hebben de Nederlandse autoriteiten echter geen gevolg aan gegeven.”
Hoge Veluwe
Linnell doelt op een verklaring van wolvenwerkgroep het Large Carnivore Initiative for Europe (LCIE) van 23 november 2022 naar aanleiding van een ‘tamme’ wolf op de Hoge Veluwe. De wetenschappers van het LCIE wezen naar het internationale interventieprotocol (IPO) waarin staat wat er moet gebeuren als een wolf herhaaldelijk mensen benadert.
Dat dier moet volgens die afspraken of een zender krijgen zodat hij gevolgd kan worden, of verjaagd worden met behulp van bijvoorbeeld een paintballgeweer of in het uiterste geval gedood worden. Het LCIE constateert in de verklaring een „schijnbare onwil van de Nederlandse autoriteiten om zich volledig te houden aan hun eigen interventieprotocol voor brutale wolven en een onvermogen om vroegtijdig in te grijpen”. Daarom is er volgens het LCIE geen andere keuze dan de brutale wolf op de Hoge Veluwe „te verwijderen”.
Inmiddels lijkt de betreffende wolf zijn gedrag te hebben afgeleerd, want er zijn al een aantal maanden geen meldingen meer gemaakt. Toch zegt Linnell dat Nederlandse autoriteiten sneller moeten ingrijpen bij nieuwe gevallen van wolven die herhaaldelijk mensen benaderen. „Het is niet het soort gedrag wat we willen zien. Het is prima voor wolven om in door mensen gedomineerde landschappen zoals Nederland te leven. Het achtervolgen van een fiets is niet automatisch een teken dat er iets gevaarlijks gaat gebeuren.
Maar je moet als overheid niet alleen rekenen met objectieve risico’s. Het is net zo goed belangrijk om rekening te houden met de percepties van mensen. Mensen verwachten dat wolven schuw zijn en zich ‘wild’ gedragen. Als dat niet zo is, maakt het de bevolking bang en dat moet je niet willen.”
