Zes RD-abonnees telt het Utrechtse dorpje Werkhoven. Toen de bezorgster stopte en er geen opvolger werd gevonden, kregen de lezers de keuze: óf de krant komt voortaan per post óf de expediteur legt ze op één plek neer en de abonnees kunnen de krant daar elke dag ophalen. De lezers bedachten een andere oplossing: ze doen de bezorging nu samen. „Beurtelings een week lang”, zegt Wilma Oskam, die het rooster opstelt. „We vinden het fijn om de krant op de dag van verschijning te lezen. Door hem te bezorgen, hoeven de abonnees niet zelf op pad. Heel fijn is dat we de kranten eerder krijgen aangeleverd dan vroeger. Daardoor kunnen we ze bezorgen voordat het spitsuur begint. Het meisje dat de krant eerder bezorgde, moest een paar keer een drukke weg oversteken. Het is altijd goed gegaan, maar we hielden ons hart vast.”

In Werkhoven zorgen de abonnees nu een jaar of drie gezamenlijk voor de bezorging, in het buitengebied van Hazerswoude-Dorp gaat dat al veel langer zo. „In november 2013 heb ik de planning van een andere abonnee overgenomen”, zegt Rianne van der Hoek. „Ik zorg ook voor de uitbetaling. Alle elf abonnees doen mee, dus je weet dat je eens in de elf weken aan de beurt bent. De bezorger komt de kranten hier halen. Met de auto ben je zo’n drie kwartier bezig om ze rond te brengen, want drie abonnees zitten nogal achteraf. Op zaterdag hebben we er nog een extra krant bij.”

Betrokkenheid

„Mooi als abonnees er samen de schouders onder zetten”, zeggen Marnix Roos en Wilco Wilbrink, die bij het Reformatorisch Dagblad verantwoordelijk zijn voor de verspreiding van de krant. „Het toenemende gebrek aan bezorgers is bij alle kranten een probleem. Gelukkig hebben wij nog veel lezers die vanuit betrokkenheid besluiten de krant te bezorgen of hun kinderen stimuleren dat te doen. Het gaat vaak over van kind op kind, en daarna gaan ouders of grootouders ermee door. Daarom kijken we bij jubilea naar de dienstjaren van een gezin. De loyaliteit van onze lezers is heel mooi, maar ook wij moeten steeds meer moeite doen om bezorgers te vinden.”

Van de 11.000 bezorgers die Nederland telt, werken er 1300 voor het RD. De ochtendkranten worden verspreid door de bezorgorganisaties van DPG Media (voorheen De Persgroep) en Mediahuis. „Hun bezorgers hebben alle verschillende ochtendkranten in de tas. Het RD is de enige krant die nog ’s middags bezorgt én de enige krant die nog zijn eigen bezorging regelt.”

De ochtendkranten worden nogal eens door ouderen bezorgd, omdat jongeren dat niet voor 6.00 uur mogen doen. „Bij het RD is ruim 60 procent van de bezorgers jonger dan 20. Wij hebben negentig bezorgers van 65 jaar of ouder. De oudste is 89. De hoogste oplage is ’s zaterdags: 42.000 kranten bezorgen we dan zelf; de overige 3000 gaan mee met de bezorgers van DPG Media en Mediahuis, in regio’s waar het RD relatief weinig lezers heeft. In het verleden verstuurden we ook kranten per post. Of ze gingen ’s middags mee met de bezorgers van NRC, maar dat is sinds april vorig jaar een ochtendkrant.”

Werving

Mediahuis –met onder meer De Telegraaf en tal van regionale kranten– heeft momenteel ongeveer 4000 bezorgers, zegt woordvoerster Marianne de Vos. Een kwart van hen is jonger dan 25 jaar, 50 procent is ouder dan 50. „We kunnen nog wel een paar honderd bezorgers gebruiken, maar dat verschilt van plaats tot plaats en van dag tot dag. Wij bieden startende bezorgers een bonus van 1000 euro als ze zes maanden volmaken. Hier adverteren we uitgebreid mee.”

Ook via sociale media (Facebook, Instagram, Tik-tok, Snapchat, Pinterest, Google Ads) probeert Mediahuis aan nieuwe bezorgers te komen. „Verder adverteren we bijvoorbeeld op vacatureplatform Indeed, in al onze eigen kranten en in lokale krantjes. We flyeren in wijken en hangen posters op, bijvoorbeeld in sportkantines. In de grotere probleemplaatsen hebben we zeer gerichte deurmatmailingen.”

Soms wordt een vacature ingevuld door een bezorger een dubbele wijk te laten doen, maar het gevolg is dat mensen de krant dan soms wat later krijgen.

Oud en jong

DPG Media –met onder meer het Algemeen Dagblad, NRC, Trouw en de Volkskrant– kampte twee jaar geleden ook met een tekort aan bezorgers, maar dat is door tal van maatregelen opgelost, zegt Job Müller, director operations van de organisatie. „Definitief opgelost is het probleem nooit. Er stoppen altijd weer krantenbezorgers, dus hebben we altijd weer nieuwe bezorgers nodig.”

Om het baantje aantrekkelijk te maken, besloot DPG meer tijd uit te trekken voor de distributie door de kranten vroeger te drukken. Voor de distributie is ook meer geld gereserveerd, onder meer om bezorgers met elektrische fietsen en e-bakfietsen op pad te kunnen sturen.

De schaarste aan personeel in tal van sectoren van de arbeidsmarkt geldt ook bijbanen zoals het bezorgen van kranten. Daarvoor mensen werven is elke keer weer een hele klus die geklaard moet worden, zegt Müller. „De gemiddelde leeftijd van de krantenbezorgers stijgt. Zonder bereidheid van senioren om ’s ochtends vroeg op te staan en de krant te gaan bezorgen zou de bezorging in veel plaatsen acuut in gevaar komen. Maar zonder scholieren kunnen we evenmin.”

Beloning

Het Reformatorisch Dagblad had vroeger in plaatsen als Barneveld en Rijssen een wachtlijst van jongeren die wilden bezorgen, zeggen Wilbrink en Roos. „Er werd gevochten om een wijk. Dat is verleden tijd. Zelfs in plaatsen met veel abonnees is het lastig bezorgers te vinden. Jongeren hebben andere manieren om geld te verdienen, of ze hebben al genoeg geld. Je moet soms ook eerst ervaren dat kranten bezorgen leuk is: je hebt vrijheid en je bent buiten, in beweging. Het verdient goed, en er zijn leuke extra’s bij een verjaardag, bij de jaarwisseling en als iemand zijn vakantievervanging zelf regelt.”

De RD-managers zeggen blij te zijn met de kwaliteit van het bezorgerskorps. „Dat komt door hun betrokkenheid én doordat ze maar één soort krant in de tas hebben. Daardoor gaat er minder mis dan bij bezorgers van de ochtendkranten. Overigens zijn we blij dat we van hun diensten gebruik kunnen maken in gebieden waar we weinig abonnees hebben. Zo zijn we niet afhankelijk van de postbezorging. Bovendien kunnen we op deze manier wel de zaterdagkrant op de dag zelf bezorgen bij deze abonnees.”

Jeugdwerk

De krant werft bezorgers via advertenties en flyers. „Maar onze dertig rayonhoofden benaderen abonnees ook persoonlijk: Weet u iemand in uw omgeving die iets voor ons zou kunnen betekenen?” zeggen Roos en Wilbrink. „Ook via catecheten en leiders van jeugdverenigingen proberen we aan bezorgers te komen. Een bezorger die zijn eigen opvolger werft, krijgt van ons 25 euro. Recent zijn we de krant een halfuur eerder gaan drukken, zodat de bezorgers op tijd klaar zijn als ze ’s avonds andere dingen te doen hebben. Op die manier proberen we deze bijbaan aantrekkelijk te houden. En als het niet lukt iemand te vinden die de krant elke dag wil rondbrengen, is het een oplossing als meerdere mensen het beurtelings doen.”