De Nederlandse Spoorwegen besloten bijna vijf jaar geleden slachtoffers van de deportaties per trein en hun nabestaanden 43 miljoen euro aan schadevergoedingen uit te keren. De Belgische onderzoekers hebben enkel de feiten vastgesteld. Ze opperen niet om hetzelfde te doen als de NS en doen evenmin andere aanbevelingen. De regering gaat een commissie benoemen die zich moet buigen over vervolgstappen.

De NMBS kreeg tijdens de bezetting meer dan 50 miljoen Belgische frank betaald voor ‘speciale treinen’. „Er bestaat dus eigenlijk geen twijfel dat met deze betalingen onder meer de deportatietreinen vergoed werden”, zegt hoofdonderzoeker Nico Wouters. Het bedrag is moeilijk in huidige waarde uit te drukken, maar het zou al gauw om tientallen miljoenen euro’s kunnen gaan.

De treinen voerden 25.843 mensen, vooral Joden, uit België weg. Ook Roma, politieke gevangenen en dwangarbeiders werden gedeporteerd. Slechts 1195 mensen overleefden deze „konvooien van de dood”.

De spoorwegmaatschappij besloot tijdens de bezetting door te werken om de samenleving niet te ontwrichten, maar belandde volgens de historici al gauw op het hellende vlak naar collaboratie. Na hulp aan de Duitse oorlogsmachinerie ging ook de wissel naar het meewerken aan deportaties gemakkelijk om.