Zielzorg en geestelijke zorg zijn niet hetzelfde. Zoek daarom passende hulp en stap op tijd naar de therapeut.
”Ga als christen niet te snel naar een onchristelijke psychiater” kopt het artikel over de najaarsconferentie van Bijbels Beraad M/V (RD 17-11). Terecht wordt in dit artikel besproken dat vele jongeren, ook binnen een christelijke context, worstelen met (gender)identiteitsproblematiek. Het dringende advies wordt gegeven om hier hulp voor te zoeken. Daarbij wordt voorkeur uitgesproken voor hulp binnen het pastoraat en niet te snel bij een psychiater of psycholoog. Daar maken we een kanttekening bij.
Beroepscode
Wij als behandelaren in de geestelijke gezondheidszorg –ook van jongeren met deze problematiek– delen de constatering dat jongeren meer dan ooit worstelen met psychische problemen. Deze staan zelden los van de context en de tijd waarin zij opgroeien.
Natuurlijk zijn adequate hulpverlening en ondersteuning hard nodig. Voor jongeren en hun ouders is het van belang dat ze een weg vinden in deze problematiek, vergelijkbaar met andere vormen van medische zorg. Daarin hebben pastoraat en psychiatrische hulp beide hun eigen merites.
Behandeling door psychiaters, psychotherapeuten en andere professionals in de geestelijke gezondheidszorg is gericht op het opheffen van, het verminderen van en/of het beter leren omgaan met psychische problemen en klachten. Deze professionals zijn opgeleid in het hanteren van de wijze waarop hun cliënten zingeving vormgeven en hebben zich te houden aan beroepscodes (NVP, NVVP, SKJ). Deze beroepscodes wijzen op het adequaat afstemmen op de jongere en de ouders, zijn gebaseerd op respect voor iemands levensovertuiging en verkennen deze actief waar van toepassing. Binnen een dergelijke behandeling kunnen jongeren met wat meer afstand kijken naar zichzelf, hun problematiek en hun leefwereld en de problematiek onderzoeken. Onze ervaring is dat deze afstand helpt om de klachten vanuit hun context te kunnen begrijpen en te kunnen behandelen.
Pastoraat kent een ander perspectief: het bieden van zielzorg. Daarin houdt het pastoraat rekening met de psychische problematiek. In alle opleidingen tot pastor wordt hier aandacht aan gegeven. Van pastoraat kan echter niet de deskundigheid worden verwacht die binnen een psychologische en psychiatrische hulpverlening geboden kan worden.
Passende hulp
Een oproep tot het mijden van de psychiatrie draagt bij aan het verhogen van de drempel voor het zoeken van passende hulp. Op die manier wordt de eenzaamheid van jongeren en hun ouders met problemen alleen maar groter en wordt de angst bij het zoeken van passende hulpverlening gevoed. Jongeren die in de knel zitten, hebben recht op professionele hulp. Natuurlijk kan pastorale zorg naast hulpverlening plaatsvinden, bij voorkeur en waar mogelijk in onderlinge samenwerking.
Waar de betrouwbaarheid van passende hulpverlening ongenuanceerd ter discussie komt te staan, wordt bijgedragen aan vergroting van psychische problemen, lijdensdruk en isolement, met een hoger risico op een ongunstiger uitgangspositie in een behandeling. Daarom doen wij de dringende oproep aan jongeren, en hun naasten, om die hulpverlening te zoeken die bij hun vragen en problemen aansluit. Of dat nou een psychiater is of niet.
Bart van den Brink is psychiater, PhD-onderzoeker kennisinstituut christelijke ggz Vrije Universiteit Amsterdam, universitair docent theologische universiteit Apeldoorn; Rien ten Brinke is psychiater; Arthur Hegger is klinisch psycholoog; Rianne Laros is psychotherapeut en systeemtherapeut; Janneke Maat is psychiater en psychotherapeut; Hanneke Stam is jeugd- en gezinsprofessional.
