Toch hebben veel politiek partijen wel aandacht voor digitale ontwikkelingen. Dat is nodig, want de invloed van digitale technologie op mensenlevens is verstrekkend. Het gaat op allerlei terreinen ook lang niet altijd goed. Eind vorig jaar nog bleek uit onderzoek van de overheid dat maar liefst 4,5 miljoen mensen in Nederland onvoldoende vaardigheden hebben om digitale overheidsinformatie te vinden. Voor hen is bijvoorbeeld het gebruik van de Digid-app al een onneembare horde.

Digitale diensten maken in toenemende mate gebruik van slimme algoritmes. Technologie die, veelal zonder tussenkomst van mensen en soms voorspellend, allerlei beslissingen kan automatiseren. Juist hier liggen misstanden op de loer, zo toonde onder meer de toeslagenaffaire aan. Niet voor niets trok de Autoriteit Persoonsgegevens afgelopen zomer aan de bel. Volgens de waakhond is er „onvoldoende grip” op de inzet van dergelijke algoritmes en andere innovaties, zoals kunstmatige intelligentie.

Ondanks de hype zijn ook burgers er niet onverdeeld gelukkig mee. Onderzoek dat adviesbureau KPMG dinsdag publiceerde, laat zien dat steeds meer mensen zeggen te weten wat een algoritme is. Toch daalde het vertrouwen in de werking ervan met 22 procent ten opzichte van vorig jaar. De bezorgdheid over de rol van dergelijke toepassingen in de samenleving neemt dus toe.

Respondenten uit het onderzoek zien een belangrijke taak weggelegd voor de overheid als het gaat om het toezicht op nieuwe digitale technologie. Dat sluit aan op eerdere oproepen tot krachtig overheidsbeleid op dit dossier. Het zou daarom goed zijn als de komst van een ministerie van Digitale Zaken een serieus bespreekpunt wordt tijdens de formatieonderhandelingen.

Na een staatssecretaris met deze portefeuille –Alexandra van Huffelen was sinds 2022 de eerste op dit beleidsterrein– is het nu tijd voor een zelfstandig departement voor digitale zaken. Werk is er genoeg: digitale vaardigheden moeten een grotere plek krijgen in het onderwijs, onlineveiligheid vraagt aandacht, net als digitale toegankelijkheid en burgerrechten. Het ontbreekt ook aan een nationale visie op digitalisering. En er moet flink worden ingezet op regulering en vertrouwen omtrent allerlei digitale ontwikkelingen, met name op het gebied van kunstmatige intelligentie en algoritmes.

Alle reden dus om een pleidooi te voeren voor de komst van een ministerie van Digitale Zaken. Het valt op dat tot nu toe vooral progressieve partijen zich hard maken voor zo’n departement. Ze verdienen op dit punt bijval van de andere partijen.