De verklaring van Abbas verwoordt alleen het standpunt van de Palestijnse Autoriteit, staat in een verklaring van Hamas-woordvoerder Mushir al-Masri. „Het verwoordt niet het standpunt van de Palestijnse bewegingen.” Abbas liet vorige week weten dat hij militante Palestijnse organisaties, waaronder Hamas, ertoe had overgehaald een „periode van kalmte” in acht te nemen.

Hamas is verantwoordelijk voor vele bloedige aanslagen tegen Israëliërs. De kleinere, eveneens radicale Palestijnse organisatie Islamitische Jihad, zei dinsdag met een reactie op het bestand te wachten, totdat Abbas in de Palestijnse gebieden is teruggekeerd. „De top is voorspelbaar en heeft niets nieuws gebracht”, zei Mohammed al-Hindi, de leider van de Islamitische Jihad in de Gazastrook.

De Israëlische premier Ariel Sharon en Abbas verklaarden dinsdag op een top in Egypte dat hun volken zullen stoppen elkaar te bestoken met aanslagen en militaire operaties, in de hoop daarmee een einde te maken aan de ruim vier jaar oude cyclus van geweld in Israël en de Palestijnse gebieden.

Aan het begin van de top in de badplaats Sharm al-Sheikh aan de Rode Zee schudden de twee bewindslieden elkaar lachend de hand. Het was tekenend voor de gemoedelijke sfeer rond de besprekingen en de verbeterde betrekkingen tussen Israël en de Palestijnen. Een ander teken daarvan was de aankondiging van Egypte en Jordanië, die op de top werden vertegenwoordigd door respectievelijk de gastheer president Hosni Mubarak en koning Abdullah II, dat zij hun ambassadeurs deze week nog terug laten keren naar Israël. Egypte en Jordanië hebben al sinds het begin van de Palestijnse intifada ruim vier jaar geleden geen ambassadeurs meer in Israël.

Behalve een einde aan de vijandelijkheden jegens Palestijnen beloofde Israël ook binnen drie weken de verantwoordelijkheid voor de veiligheid in vijf steden op de Westelijke Jordaanoever aan de Palestijnse Autoriteit over te dragen. Israëlische en Palestijnse veiligheidsfunctionarissen zouden woensdag samenkomen om afspraken te maken over de overdracht van Jericho, de eerste Westoever-stad die weer in Palestijnse handen komt. Ook heeft Sharon toegezegd onmiddellijk 500 Palestijnse gevangenen vrij te laten, in een later stadium gevolgd door nog eens 400.

Zowel Sharon als Abbas uitte na de top de verwachting dat Israël en de Palestijnse Autoriteit snel weer terug kunnen naar het traject van de zogeheten routekaart naar vrede, die uiteindelijk voorziet in een onafhankelijke Palestijnse staat. De Israëlische premier nodigde de Palestijnse leider aan het eind van de top uit voor een bezoek aan zijn boerderij in Zuid-Israël. Abbas accepteerde de uitnodiging.

Een vooraanstaand medewerker van het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken zei dat Israël er vrede mee heeft als de Palestijnse Autoriteit niet onmiddellijk stappen onderneemt tegen de Palestijnse extremistische organisaties. Op de langere termijn moeten de organisaties echter wel worden aangepakt omdat ze volgens Israël in staat zijn het vredesproces in het Midden-Oosten te ontregelen. In de wandelgangen rond de top maakten Israëlische regeringsmedewerkers echter wel duidelijk dat Israël niet zal nalaten te reageren als de Palestijnse extremisten nieuwe aanslagen plegen op Israëlische doelen.

De Palestijnse minister van Buitenlandse Zaken, Nabil Shaath, is van plan de komende dagen naar Libanon, Syrië en Saudi-Arabië te reizen om die landen op de hoogte te stellen van wat er in Sharm al-Sheikh bereikt is en een beroep te doen op de daar gevestigde radicale organisaties om het geweld te staken.

Voor zijn ontmoeting met Abbas dinsdag sprak Sharon eerst ruim een uur met de Egyptische president Hosni Mubarak. Hij nodigde Mubarak uit een bezoek aan Israël te brengen. De Egyptische president zei na het gesprek met Sharon dat Israël ook bereid is de vredesbesprekingen met Syrië te heropenen.

De Amerikaanse regering reageerde positief maar behoedzaam op de uitkomst van de Israëlisch-Palestijnse top. Woordvoerder Adam Ereli maakte Sharon en Abbas een compliment voor hun „moedig leiderschap”, maar zei met verwijzing naar de mislukte bestandspogingen uit het verleden dat realisme geboden is.

Ook de Britse minister van Buitenlandse Zaken, Jack Straw, zei dat het te vaak fout is gegaan om groot optimisme ten toon te spreiden, maar beloofde dat zijn land alles zal doen om te helpen de nieuwe vredespogingen vooruit te helpen. De Duitse minister van Buitenlandse Zaken, Joschka Fischer, noemde de hernieuwde betrokkenheid van de VS bij het vredesproces „van centrale betekenis.”

Vanuit Nederland kwamen eveneens voorzichtige positieve uitspraken. Minister Bot van Buitenlandse Zaken noemde het een „belangrijke stap” dat de Israëlische premier Sharon en de Palestijnse president Abbas elkaar dinsdag hebben ontmoet. „Het feit dat ze allebei het geweld willen staken, is zeer verheugend”, aldus de woordvoerder van de minister in Den Haag. Bot vloog dinsdag terug van Indonesië naar Nederland.

Directeur Ronny Naftaniel van het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) zei dinsdag de ontwikkeling „heel positief” te vinden, „maar het proces moet gekoesterd worden. De Europese Unie, de Verenigde Staten en de rest van de wereld moeten het vredesproces blijven ondersteunen. Het geld waarmee zij de Palestijnen steunen, is heel belangrijk.”