Dat zei Ineke van Dongen zaterdag tijdens een toerustingsdag van het Meldpunt Seksueel Misbruik in Kerkelijke Relaties, waarin een aantal protestantse kerken participeert. De bijeenkomst voor vertrouwenspersonen in kerkelijke gemeenten vond plaats in het Fontanuscollege te Barneveld en was met tweehonderd deelnemers volgeboekt.

Van Dongen, medewerker van het project Veilige Kerk, verwees tijdens een workshop naar een onderzoek van I&O Research, uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, waarvan de resultaten zojuist bekendgemaakt waren. Het is onderdeel van het Nationaal Aktieprogramma van Mariëtte Hamer, regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld.

In het onderzoek is, op verzoek van Veilige Kerk, onderscheid gemaakt tussen Religieus en Niet-religieus. 59% van de religieuze bevolking vindt seksueel grensoverschrijdend gedrag een probleem, tegen 56% van de niet religieuze bevolking. 71% van de religieuze mensen pleit voor een hardere aanpak, tegen 66% van de niet-religieuzen. De deelnemers van de workshop konden dat plaatsen.

Nafluiten

De vragen kwamen toen Van Dongen verder ging over de vraag wat seksueel grensoverschrijdend gedrag precies is. In bijna alle gevallen scoren niet-religieuze mensen procentueel hoger dan religieuze mensen bij het benoemen ervan. Dan gaat het niet alleen over het ongewenst betasten van borsten en geslachtsdelen, zoenen terwijl de ander dit niet wil of het sturen van seksueel getinte berichten of foto’s naar iemand die dat niet wil, maar bijvoorbeeld ook over het maken van ongewenste seksueel getinte of flirterige grappen en het nafluiten of naroepen van iemand op straat. Alleen naakt in het openbaar vertonen (exhibitionisme) wordt vaker door religieuze mensen als grensoverschrijdend ervaren.

Van Dongen zei dat ze daarvan opkeek. Volgens haar ligt er een taak in christelijke gezinnen om te praten over wat seksueel grensoverschrijdend gedrag is. Uit het onderzoek blijkt onder andere dat religieuze mensen minder met hun kinderen in gesprek gaan over dit onderwerp dan niet-religieuze mensen.

De vroegere coördinator van het meldpunt kwam, naar aanleiding van een steekproef, met informatie over de mate waarin men in de kerken betrokken is op het onderwerp. Uit die steekproef bleek dat predikanten en kerkleiding het meeste betrokken zijn, terwijl jeugdleiders en de gemeente dat in mindere mate zijn.

Jaarplan

Het is daarom, aldus Van Dongen, goed om een jaarplan te maken zodat alle kerkleden betrokken blijven. Preventie is alleen effectief als het structureel aangepakt wordt. Dat begint met informeren. Daarna komt motiveren en ten slotte activeren. Ze vroeg om tijdens bijeenkomsten of in nieuwsbrieven ook eens ervaringsverhalen van seksueel misbruik te benoemen. Als voorbeeld noemde ze het verhaal van zangeres Elly Zuiderveld, die vertelde dat ze vroeger werd misbruikt door haar „charmante oom”.

Fijngevoeligheid

Ds. H. Offereins, predikant van de Nederlandse gereformeerde kerk te Steenwijk, vroeg in de hooflezing aan de vertrouwenspersonen te blijven bidden om wijsheid. „Soms zijn situaties ingewikkeld en is het moeilijk om te onderscheiden waarop het aankomt. Fijngevoeligheid is nodig.” Hij vroeg ook te bidden om open oren en open ogen en om vrijmoedigheid.

De predikant pleitte ervoor dat vertrouwenspersonen samenwerken. „Een vertrouwenspersoon heeft een eenzame positie. Het gevaar bestaat dat het een slapend bestaan gaat leiden. Zorg daarom voor onderling contact in de regio. Doe aan intervisie en steun elkaar om gedreven te blijven voor dit werk.”

Ds. Offereins merkte op dat God gaat voor recht, barmhartigheid, vrede en veiligheid. Hij noemde in het bijzonder Micha 6:8. „Recht doen betekent dat alles gaat zoals God het bedoelt. Wie aan een mens komt, komt aan God. Dat mag je drive zijn.”​