Nederlanders wordt momenteel de vrijheid ontnomen om hun leven op te bouwen in het buitenland, vinden de indieners van de initiatiefwet Sjoerd Sjoerdsma (D66) en Attje Kuiken (GroenLinks-PvdA). Mensen die geen afscheid willen nemen van hun Nederlandse identiteit kunnen bijvoorbeeld worden belemmerd om een huis te kopen, omdat ze daarvoor een paspoort nodig hebben van hun nieuwe thuisland.

Naar schatting zijn er minstens 1 miljoen Nederlanders die wonen of werken in het buitenland, zeggen de partijen, en dit aantal blijft groeien.

Ook Nederlanders van buitenlandse komaf zijn volgens Sjoerdsma en Kuiken geholpen met de nieuwe wet. Mensen uit bijvoorbeeld Marokko kunnen geen afstand doen van de nationaliteit van hun moederland als ze Nederlander worden. Zij hebben volgens de Kamerleden vaak te maken met een stigma dat rust op een dubbele nationaliteit. Dat wordt opgelost met deze wet, denken Sjoerdsma en Kuiken.

De belangrijke regeringsadviseur Raad van State was eerder kritisch op het oorspronkelijke voorstel van de partijen uit 2016. Deze vond onder meer dat de indieners uitgebreider moesten toelichten of er geen loyaliteitsconflicten konden ontstaan bij Nederlanders met twee paspoorten. Kuiken en Sjoerdsma hebben de toelichting op hun initiatiefwet daarom aangepast en halen meerdere onderzoeken aan die volgens hen laten zien dat het risico hierop meevalt.

Mensen die in Nederland wonen met een dubbel paspoort zijn een terugkerend onderwerp van discussie in de politiek. De PVV is al jaren voor een verbod en benoemt dit ook in het programma voor de verkiezingen van 22 november.

In enkele uitzonderingsgevallen is het momenteel wettelijk al wel toegestaan om een tweede paspoort te krijgen zonder dat het eerste vervalt. Dat is bijvoorbeeld mogelijk als iemand met een buitenlands paspoort trouwt met een Nederlander.