Javier Milei: met motorzaag op campagne
De extreem-rechtse presidentskandidaat Javier Milei zwaait met een ronkende motorzaag op campagnebijeenkomsten, noemt de Argentijnse paus een „sympathisant van moordzuchtige communisten”, en ontkent dat er een militaire dictatuur heeft bestaan in Argentinië.
Zijn radicale retoriek vindt vooral weerklank onder jonge Argentijnen, voor wie de gevestigde politieke orde heeft afgedaan.
De zelfverklaarde „anarchistisch kapitalist” voert campagne met de belofte om zo weinig mogelijk van de overheid heel te laten als hij wint. „De Argentijnse staat is de belangrijkste oorzaak van de verarming van de Argentijnen”, stelt de eerste zin van zijn verkiezingsprogramma ”Milei 2023”. Zo min mogelijk overheidsinmenging, forse bezuinigingen en zoveel mogelijk marktwerking is het recept waarmee de anti-establishmentkandidaat „vrijheid” voor de Argentijnen bepleit.
Milei wil maar liefst 14 van de 21 bestaande ministeries opdoeken, waaronder die van Cultuur, Wetenschap, Milieu, en Vrouw & Gendergelijkheid. De ministeries van Zorg, Onderwijs, Werkgelegenheid en Sociale Ontwikkeling worden samengevoegd tot één „revolutionair” ministerie van Menselijk Kapitaal, dat de ontwikkeling van gemarginaliseerde Argentijnen belooft te bevorderen met een handvol sociale programma’s en vooral veel marktwerking.
Abortus
Milei, die zondag zijn 53ste verjaardag viert, is een nieuwkomer in de Argentijnse politiek. Na een economiestudie werkte hij als econoom en analist voor financiële instellingen en economische denktanks en als docent economie aan de universiteit. Landelijke bekendheid verwierf hij met zijn optredens als talkshowgast op de Argentijnse tv, waar hij met polemische uitspraken en clowneske toneelstukjes van leer trok tegen de Argentijnse politiek, die hij steevast een „parasitaire kaste” noemt.
Zijn opkomst zorgde voor opschudding in het Argentijnse politieke landschap, dat al jaren wordt gedomineerd door dezelfde twee blokken: de peronisten aan de ene kant en centrum-rechts aan de andere zijde. Milei’s belofte om een einde te maken aan dat establishment van „parasieten en dieven” vindt met name weerklank onder Argentijnse jongeren, voor wie de traditionele politiek in de laatste tien jaar vooral economische achteruitgang en onzekerheid heeft gebracht. Milei’s radicale plannen om de Argentijnse economie op orde te brengen, klinken hen daarom als muziek in de oren.
Milei’s liefde voor de vrije markt gaat zo ver dat hij meerdere malen voor het legaliseren van de verkoop van organen pleitte. „Mijn lichaam is mijn eigendom. Waarom mag ik er dan niet mee doen wat ik wil?” aldus Milei in een interview. Dat recht op eigen lichaam gaat dan weer niet op voor abortus, sinds 2020 legaal in Argentinië. Wint hij de verkiezingen, dan wil hij de abortuswet middels een referendum terugdraaien.
Controversieel
Milei houdt er meer conservatieve opvattingen op na. Zo is hij voor het dereguleren van wapenbezit en wil hij seksuele voorlichting op scholen per direct afschaffen, want dat zou jongeren maar op verkeerde ideeën brengen. Menselijke betrokkenheid bij klimaatverandering noemt hij een „socialistische leugen,” en de Argentijnse paus noemde hij meermaals een „vuile communist” vanwege zijn strijd voor sociale gerechtigheid.
Nog controversiëler zijn uitspraken over de militaire dictatuur in Argentinië (1976-1983), waarvan volgens hem „een verkeerde voorstelling van de werkelijkheid” zou bestaan. De misdaden tegen de menselijkheid begaan door het militaire regime zijn volgens Milei „excessen begaan tijdens een oorlog”, die in het licht geplaatst moeten worden van „de misdaden van de terroristen die ook mensen vermoordden, martelden en bommen plaatsten.”
In 2021 richtte Milei zijn eigen politieke partij op, La Libertad Avanza (”De Vrijheid Gaat Vooruit”), waarmee hij een paar maanden later met de Argentijnse parlementsverkiezingen tegen alle verwachtingen in 17 procent van de stemmen won. In april 2022 kondigde hij zijn kandidaatschap voor de presidentsverkiezingen aan. Hij leidt al maanden de peilingen, op de voet gevolgd door Sergio Massa, de kandidaat van de huidige peronistische regering. Vermoedelijk zal een tweede stemronde nodig zijn om de winnaar te bepalen, op 22 november.